Het aantal dossiers voor de correctionele rechtbank in Oost- en West-Vlaanderen is het vorige gerechtelijk jaar opnieuw sterk gestegen door de beroepen tegen vonnissen rond inbreuken op de coronamaatregelen. "Het parket Oost-Vlaanderen kent ernstige moeilijkheden om alle klassieke correctionele dossiers in de afdelingen Dendermonde en Oudenaarde gefixeerd te krijgen", zei de Gentse procureur-generaal Erwin Dernicourt bij de plechtige opening van het nieuwe gerechtelijke jaar in Gent.

De tendens van 2021 ten aanzien van de voorgaande jaren, een stijging met een kwart, zette zich nog voort in 2022, stelde Dernicourt. "De hoofdreden moet nog altijd gezocht worden in de beroepen tegen vonnissen rond inbreuken op de ministeriële besluiten op de dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus te beperken. Gelukkig stellen we een gelijkaardige stijging bij het aantal vonnissen vast. Hopelijk daalt het aantal dergelijke beroepen in 2023 want het parket Oost-Vlaanderen kent ernstige moeilijkheden om alle klassieke correctionele dossiers in de afdelingen Dendermonde en Oudenaarde gefixeerd te krijgen."

Door de toestroom komt de redelijke termijn in strafzaken in gevaar, zei de procureur-generaal. "De toestand in die twee afdelingen met op een bepaald ogenblik fixatietermijnen van één jaar, voor sommige dossiers zelfs zestien maanden, brengt stilaan de afhandeling binnen een redelijke termijn in het gedrang. De zetel levert extra inspanningen, bijvoorbeeld door de organisatie van extra zittingen in Oudenaarde, wat uiteraard geapprecieerd wordt, maar er is duidelijk ook behoefte aan extra correctionele rechters. Daarvoor zijn we afhankelijk van de respons op de recent in het Belgisch Staatsblad gepubliceerde vacatures voor de rechtbanken van eerste aanleg, negen voor Oost-Vlaanderen en zes voor West-Vlaanderen."

De afkoopwet bracht vorig jaar opnieuw meer geld op, maakte Dernicourt bekend. "De parketten van de procureurs des Konings hebben in het kalenderjaar 2022 in totaal 22 verruimde minnelijke schikkingen voorgesteld voor een totaal bedrag van 8.237.288,19 euro, waarbij er eveneens 9.054.337,84 euro aan de fiscale administraties werd betaald en er een voorafgaande afgifte van vermogensvoordelen van 5.601.247,97 euro was. Op die wijze konden opnieuw op een efficiënte en voor de Belgische overheid financieel voordelige wijze dossiers afgesloten worden die anders mogelijk aanleiding tot jarenlange procedureslagen hadden gegeven." In 2021 waren er 59 verruimde minnelijke schikkingen voorgesteld, voor een totaal bedrag van 7,6 miljoen euro en 3,8 miljoen euro aa n de fiscale administraties.

Wat de strafuitvoeringsonderzoeken betreft, werden er vorig jaar 200 dossiers aangelegd voor een potentieel te innen bedrag van ongeveer 18,5 miljoen euro. Een strafuitvoeringsonderzoek kan opgestart worden bij gebrek aan volledige betaling van een opgelegde verbeurdverklaring, geldboetes of gerechtskosten. De procureur-generaal belastte begin 2018 een magistraat op het parket-generaal met de opvolging van alle dossiers die in aanmerking komen voor zo'n strafuitvoeringsonderzoek.

De gastrede werd uitgesproken door professor criminologie aan de Universiteit Gent en nationaal drugcoördinator Charlotte Colman. België staat wereldwijd niet enkel bekend als doorvoerland van cocaïne, maar ook als productieland voor andere drugs, stelde Colman. "Terwijl Antwerpen en de cocaïneproblematiek onder een vergrootglas liggen, bestaat het gevaar dat onze aandacht voor deze andere problematieken kan afnemen. Ons kleine land is immers groots in de productie van cannabis, xtc en amfetamines. En die productie wordt steeds omvangrijker en professioneler. De productie van cannabis, xtc en amfetamine is misschien minder zichtbaar dan het cocaïnefenomeen maar daarom niet minder schadelijk noch minder relevant om wetenschappelijk en beleidsmatig a ls prioriteit beschouwd te worden." Zo verwees de criminoloog naar de risico's voor de volksgezondheid van dumpingen van afval van synthetische drugsproductie.

Colman werkt binnen de Algemene Cel Drugsbeleid aan een update van de Belgische Drugsstrategie 2024-2025 en waarschuwde dat er in de strijd tegen druggerelateerde georganiseerde criminaliteit "geen snelle en gemakkelijke oplossingen" zijn. "Als we de stroom willen keren, als we werkelijk verandering willen bekomen, dan moeten we soms tegen de stroom ingaan wanneer dat nodig is. We moeten durven afwijken van gemakkelijke oplossingen en inzetten op duurzame verandering. Op een aangepast recept voor onze cake."

"We moeten samenwerken, over grenzen heen, met een langetermijnvisie voor ogen", stelde Colman. "Een integrale aanpak waarin bestuurlijke en gerechtelijke maatregelen hand in hand gaan met aandacht voor alle aspecten van de drugsmarkten en een verantwoordelijkheidsgevoel van zowel de overheid als de samenleving als geheel. Laten we verder niet enkel focussen op de zichtbare manifestaties van deze criminaliteit, maar ook aandacht hebben voor de minder zichtbare, maar daarom niet minder schadelijke vormen van georganiseerde criminaliteit, inclusief corruptie. Laten we investeren in preventie, in het versterken van sociale vangnetten en in bewustwording."