In Heverlee is het VirusBank Platform van de KU Leuven plechtig geopend. Het Platform verzamelt stammen van geïdentificeerde virussen, om zo de samenleving beter te wapenen tegen toekomstige pandemieën. Eerste minister Alexander De Croo (Open VLD), minister voor Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) en staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine (PS) woonden de plechtigheid bij.
In het federale regeerakkoord van september 2020 werd de oprichting van een virusbank vastgelegd. Bedoeling was om stammen van reeds geïdentificeerde virussen te bewaren en aan verder onderzoek te onderwerpen. Zo zouden in de toekomst sneller biofarmaceutische oplossingen, in de vorm van medicijnen of vaccins, tegen pandemieën of epidemieën ontwikkeld kunnen wor den.
De KU Leuven, met professor Johan Neyts (Rega Instituut) en Patrick Chaltin (Centre for Drug Design & Discovery (CD3) en CISTIM Leuven vzw) als trekkers, diende een voorstel in om een VirusBank Platform op te richten. In december 2022 gaf de federale regering, op voorstel van minister Vandenbroucke, groen licht voor het Platform. De KU Leuven ontving tegelijk 20 miljoen euro voor de ontwikkeling ervan.
Het Platform heeft haar hoofdzetel in de recent opgeleverde Bio-Incubator aan de Gaston Geenslaan in Heverlee. Het bundelt de expertise van het Rega Instituut en CD3. Aan de Gaston Geenslaan worden de virussen bestudeerd die minder ziekmakend zijn, in het Rega Instituut werkt men verder op de meer ziekmakende virussen.
Voor elk mogelijk virus dat potentieel een epidemie kan veroorzaken, zal een breed scala aan test- en modelsystemen worden ontwikkeld, vertelt professor Neyts. "Hiertoe behoort onder andere de selectie van relevante cel- en weefselculturen waarin de respectieve virussen het meest efficiënt vermenigvuldigen, het ontwikkelen van zogenaamde reporter-virussen en het opzetten van efficiënte tests om de remmende werking van antilichamen en moleculen tegen deze virussen te evalueren", zegt Neyts.
"We zoeken naar de zwakke plekken in het virus: in honderdduizenden stoffen zoeken we naar een stof die de vermenigvuldiging van het virus remt", vervolgt de professor. "Dat is een startpunt om therapieën te ontwikkelen, die voor de ganse familie van het virus kunnen werken."
Onderzoek in het VirusBank Platform kan zo leiden tot nieuwe vaccins of nieuwe medicijnen. "Als we bijvoorbeeld virusremmers gehad hadden tegen SARS-Cov-2 bij het begin van de uitbraak in januari 2020 in China, hadden we veel sneller kunnen ingrijpen en had de pandemie ingedijkt kunnen worden", stelt Neyts.
In het nieuwe laboratorium worden de virussen enerzijds en de gastcellen, waarin de virussen kunnen overleven, anderzijds bestudeerd. Onderzoekers laten bijvoorbeeld een cel contact maken met een antiviraal middel, en kijken nadien, als er contact was met het virus, of de cel nog intact is. Zo kunnen potentiële antivirale middelen ontwikkeld worden. Vier frigo's kunnen elk 60.000 virusstalen bewaren, en dat op -80 graden Celsius. Diepvriezers, die tot -150 graden Celsius kunnen gaan, bewaren opgekweekte cellen.
Premier De Croo was enthousiast over het laboratorium. "We zijn een land van innovatie. Tijdens de covidcrisis heeft de wereld ons innovatief ecosysteem ontdekt. Zowel vanuit een industrieel als een patiëntenperspectief is het belangrijk om hier op innovatie in de farmasector in te zetten."
