In de studio van De Specialist organiseerde Bvas een workshop over prangende actuele thema’s. Daarbij ook vier hete hangijzers voor de specialisten. Twee politici werden met de conclusies geconfronteerd, wat leidde tot een geanimeerd debat. We meldden al denksporen in verband met het thema om de toevloed van niet-Europese artsen te stoppen. Ook de rol van de ziekenfondsen kwam ter sprake. Daarover hier meer en in onze recentste papieren publicatie.

De aanwezige artsen kwamen tot de volgende analyse: "In het overlegmodel hebben de ziekenfondsen een onevenredig grote stem. Ze kunnen de CTG blokkeren (Commissie Tegemoetkoming Geneesmiddelen), ze domineren het Verzekeringscomité. Zij zullen ook bepalen wie recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming (VT). En dat terwijl ze zelf bij hun inschrijvingsgeld geen VT-tarief kennen. Tot slot staan die ziekenfondsen vaak aan de patiëntenkant bij een klacht Fonds Medische Ongevallen terwijl ze meer een partner van de arts mogen worden.

De rol van de ziekenfondsen minimaliseren is ook een betrachting van Kathleen Depoorter. De uitbetaling kan verlopen via een centraal systeem zoals dat in Vlaanderen voor het Groeipakket is toegepast, suggereerde ze. Sommige ziekenfondsmiddelen mogen naar de intussen goed georganiseerde patiëntenverenigingen worden overgeheveld. Aan health literacy werken is inderdaad hun taak, maar de aanvullende verzekering via ziekenfondsen organiseren is dan weer een brug te ver voor haar. “Ze draaien al met 1,25 miljard aan openbare middelen, en daarmee dan homeopathie, acupunctuur en sauna’s terugbetalen? Ook ziekenfondsen moeten evidence based werken.”

Blokkeringsmeerderheid

Depoorter illustreerde verder het te forse ziekenfondsgewicht in de Riziv-organen: tijdens de vorige legislatuur verminderde het aantal vertegenwoordigers in de Commissie Terugbetaling Geneesmiddelen van 18 naar 16. De ziekenfondsen zijn er met 8 aanwezig en verwierven zo een blokkeringsmeerderheid. “Dat is not done. Zij kunnen bepalen welke geneesmiddelen besproken en terugbetaald worden. Ze nemen bovendien ziekenhuizen over en organiseren apotheken. Bovendien: als apotheken verlieslatend zijn, worden middelen van die 1,25 miljard daarnaar doorgeschoven. De Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) is daar op gesprongen. Daarnaast zegt de wet dat ze zelf moeten opdraaien voor foutieve uitbetalingen aan patiënten, maar die wet leggen ze naast zich neer.”

Ziekenfondsopdrachten heroriënteren

“De ziekenfondsen zijn vzw's (zonder winstgevend doel). Toen ik mijn cursus ziekenhuismanagement volgde, grapte een van de professoren dat mutualiteiten meer weg hadden van verenigingen met winst zonder doel”, vertelde Dr. Zygas (MR). ”Een opmerkelijke beschrijving, en een die prima omschrijft wat we van ziekenfondsen kunnen denken. Bedrijven en vzw's zijn verplicht om hun rekeningen te deponeren bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen. Mutualiteiten niet. Ze beheren hun geld, maar hoeven er geen verantwoording over af te leggen. Bovendien zijn ziekenfondsen een springplank om minister te worden. Denk maar aan Jean-Pascal Labille en Alda Greoli. De rol van ziekenfondsen moet zich beperken tot terugbetalen van zorg aan patiënten. Vandaag hebben ze meerdere opdrachten. Die moeten worden geheroriënteerd. Andere organisaties kunnen met patiënten werken zonder al deze verantwoordelijkheden op ziekenfondsniveau te concentreren. Ze zouden bijvoorbeeld niet moeten instaan voor de terugbetaling van bergtochten of de verkoop van verband of geneesmiddelen."

“Dankzij elektronische facturering en digitalisering zijn sommige taken van de ziekenfondsen komen te vervallen”, voegt Dr. Elodie Brunel (Bvas) toe. "Ze hebben aanzienlijk kunnen besparen door het aantal werknemers te verminderen. Is hun budget daardoor verlaagd? In het raam van de begroting voor 2025 zijn de verzekeraars zo vrij om te zeggen dat we 216 miljoen boven het budget zitten en dat we 68 miljoen moeten besparen in de huisartsenpraktijk door de telefoonconsultaties af te schaffen. Aan de andere kant blijft het budget van de ziekenfondsen onaangeroerd. Het is hoog tijd dat we met de vuist op tafel slaan en de balans herstellen. Ook de mutualiteiten moeten bezuinigen."

Ook vanuit de zaal klonken protesten over de administratieve last die ziekenfondsen afwentelen op patiënten. “Hoe meer papieren wij moeten invullen, hoe minder de ziekenfondsen met hun patiënt bezig moeten zijn. En: “Kunnen ziekenfondsen geen belangrijke rol spelen voor de re-integratie van chronisch langdurig zieken die vaak langdurig werkloos zijn?”

Voor dokter Zygas is het essentieel om te weten "wie de ziekenfondsen veranderingen zal opleggen. Het heeft geen zin om erover te praten als niemand de controle heeft over de ziekenfondsen. Wie kan genoeg macht hebben om de mutualiteiten te beïnvloeden? De toekomstige regering moet hierover een akkoord sluiten. Het is belangrijk om deze toezichthoudende rol te benoemen en te versterken”. 

Minister Vandenbroucke heeft die voogdij, lachte Kathleen Depoorter. “De programma’s van MR en N-VA lopen op dit punt grotendeels gelijk. Uiteraard mogen de ziekenfondsen geen voordeel halen uit het feit dat patiënten ziek blijven. Krijg je die patiënten weer aan de slag, dan moet dat beloond worden. Onder meer met de fit note gaan we in die richting. Wat de administratieve last betreft: daar moeten we evolueren naar één eenheidsattest. Voor medicatie is de beweging al ingezet om de categorie IV te vereenvoudigen.”

Het volledige artikel leest u hier.

Lees ook > "Ziekenfondsen publiceren wel degelijk hun rekeningen" (Xavier Brenez)