Als er na de verkiezingen in juni 2024 geen "systeemverandering" komt, steven het land af op een "faillissement". "Het is dat of de welvaart verliezen. We moeten weg van de Vivaldi-Titanic naar Vlaanderen en welvaart", zo zei N-VA-voorzitter Bart De Wever voor aanvang van de 11 juli-viering in het Brusselse stadhuis. De coalitiepartners in de Vlaamse regering, Open VLD en CD&V, pleiten ook voor een volgende stap in de staatshervorming, maar zijn voorzichtiger dan N-VA.

Op de Vlaamse feestdag spreken prominente politici zich vaak uit over Vlaanderen en de rol van Vlaanderen in de staatsstructuur. Vlaams minister-president Jan Jambon gaf gisteren/maandag in Kortrijk al een schot voor de boeg met een pleidooi voor een staatshervorming op basis van artikel 3 5: alle bevoegdheden naar de deelstaten, "behalve die kwesties waarvan de deelstaten met elkaar afspreken dat ze federaal moeten blijven".

Volgens N-VA-voorzitter Bart De Wever is dat soort omwenteling of een dergelijke "systeemverandering" een must. "Het is dat of onze welvaart verliezen", meent De Wever. Volgens hem gaat het om een "logische stap". "De onmogelijkheid om nog iets te veranderen zal de motor zijn naar die stap", aldus nog De Wever. 

Als er toch niets zou veranderen en Vlaanderen er geen extra bevoegdheden bij krijgt, dan kan het Vlaams parlement het volgens Bart De Wever gerust met minder parlementsleden doen, "bijvoorbeeld met 100 (in plaats van de huidige 124, red.). Maar veel liever ziet De Wever de afschaffing van een aantal parlementen, zoals de Senaat, het federale parlement en het Brussels parlement". "In een constructie met enkel een Vlaams en Franstalig parlement kan het Vlaams Parlement meer parlementsleden krijgen", stelt De Wever. 

Volgens CD&V-voorzitter Sammy Mahdi zijn er effectief bijkomende stappen in de staatshervorming nodig. Mahdi kijkt dan vooral naar de arbeidsmarkt en het domein volksgezondheid. Maar Mahdi past voor een houding van "confederalisme of niks". "Dan zorg je net voor de afbraak van de welvaart in Vlaanderen", aldus Mahdi. 

Ook kersvers Open VLD-voorzitter Tom Ongena pleit voor een nieuwe staatshervorming. "Maar die moet onze structuur minder complex maken en moet zorgen voor meer efficiëntie. We gaan niet mee in een hervorming als opstap naar de splitsing van het land", zegt Ongena. 

Groen-voorzitter Jeremie Vaneeckhout ergert zich wat aan het pleidooi van Jambon en co voor meer Vlaamse bevoegdheden. "Hij zou beter de rest van het jaar meer werk maken van de bevoegdheden die Vlaanderen al heeft. Er ligt daar nog genoeg werk op de plank, denk maar aan het lerarentekort, de wachtlijsten in de zorg of de sociale woningmarkt, de uitdagingen op vlak van klimaat en landbouw,...."