Baarmoederhalskanker zal vanaf 2024 in de eerste plaats worden opgespoord met behulp van HPV-screening in plaats van celonderzoek, zoals dat nu standaard is. Volgens specialisten zal de ziekte zo echter niet worden vastgesteld bij tot een op de vijf vrouwen. In een open brief vraagt een groep prominente Belgische pathologen daarom de overheid om de twee testen voortaan te combineren, zogeheten co-testing.

Eerder al waarschuwde dr. Croes (foto) in De Specialist voor de geplande verandering in ons land omdat die contraproductief is.

Op dit moment bestaat een primaire test voor baarmoederhalskanker in België uit cytologie, of celonderzoek. Als daarin kankercellen opduiken, voert de arts ook een HPV-screening uit. Dat virus ligt bijna altijd aan de basis van deze kanker. Op advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wisselt België volgend jaar die volgorde om. Daar kunnen de experts zich niet in vinden.

Grootste gemene deler

"De WHO adviseert op basis van de grootste gemene deler. Sommige landen hebben niet het personeel of de middelen om celonderzoek te doen. Maar België behoort tot de wereldtop. Wij zijn daarvoor al voorzien", onderstreept dokter Claire Bourgain van het AZ Imelda.

"Wij ijveren al jaren voor co-testing, maar tot nu toe gingen we niet in tegen de beslissing, omdat men geloofde dat het budget geen twee testen toelaat", zegt dokter Romaric Croes van het AZ Blasius. Een recente studie van het Aquarius Health Institute toont nochtans het tegendeel aan. Aan een volledige HPV-screeningsronde hangt in België een prijskaartje van 113,50 euro per geteste vrouw. Voor co-testing is dat 101,70 euro en dus bijna 12 euro goedkoper. Dat komt onder meer doordat het onderzoek dan maar om de vijf jaar moet gebeuren, in plaats van om de drie.

"De twee testen zijn eigenlijk complementair", legt dokter Bourgain uit. "Ze kijken naar kanker in verschillende stadia." De ene test spoort dus op wat de andere overslaat en vice versa. Door enkel aan HPV-screening te doen, vrezen de pathologen dat veel kankers in een behandelbaar stadium gemist zullen worden. Co-testing is net daarom al de standaardprocedure in Luxemburg, Zwitserland, Duitsland en de Verenigde Staten.

Constant

Het gaat echter niet enkel om testen verbeteren. Het aantal opgespoorde kankers blijft al jaren constant, net als het percentage vrouwen dat zich laat testen. In Vlaanderen wordt al ruim dertig jaar zo'n 40 procent van de vrouwen niet gescreend. In Wallonië en Brussel ligt dat aandeel nog een stuk hoger.

"Wij zeggen al jaren dat de overheid iets moet doen aan die organisatie", zegt dokter Croes. De gemeenschappen moeten die 40 procent oproepen zodat ze wel onderzocht worden. Enkel zo, in combinatie met betere testen, kunnen we de kankerincidentie naar beneden halen."

> Pathologen waarschuwen voor gevolgen verandering screening baarmoederhalskanker