Artsen Zonder Grenzen heeft zich uitgesproken tegen het nieuwe terugkeerbeleid dat woensdag groen licht kreeg in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken. Dat wetsontwerp maakt de weg vrij voor gedwongen medische onderzoeken bij uitgewezen personen. Volgens AZG zet het bovendien "de deur open voor mishandeling".

Concreet gaat het om medewerkingsplicht voor terugkeer. Dat betekent dat wie het land moet verlaten, ook moet meewerken aan de noodzakelijke medische onderzoeken. Ter illustratie verwijst de tekst naar COVID-tests die tijdens de coronapandemie nodig waren om te reizen. Het wetsvoorstel geeft daarbij de toestemming om dwangmethoden toe te passen, zoals handboeien, armbanden en andere vormen van fysiek geweld.

AZG neemt om twee redenen aanstoot aan het wetsvoorstel. Enerzijds verliezen mensen op die manier hun lichamelijke integriteit. "Deze gedwongen medische onderzoeken worden niet uitgevoerd in het belang van de patiënt en zijn of haar gezondheid, maar uitsluitend als onderdeel van een administratieve procedure", klinkt het.

Anderzijds gaat die dwang volgens AZG in tegen de medische ethiek, waaronder het 'do no harm'-principe. Personen die het Belgisch grondgebied moeten verlaten, onder wie asielzoekers en vluchtelingen, hebben vaak al eens te maken gehad met misbruik en fysiek geweld. Een harde aanpak kan hen herinneren aan traumatische ervaringen.

Op vraag van oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang, die vinden dat het wetsontwerp niet ver genoeg gaat, volgt er nog een tweede lezing. Daarna zal het wetsvoorstel binnenkort ook langs het Parlement passeren. "We willen onze bezorgdheid bekendmaken, voordat dit voorstel ook daadwerkelijk in een wet wordt gegoten", aldus AZG.

De voorgestelde medewerkingsplicht maakt deel uit van een ruimer ontwerp van staatssecretaris Nicole De Moor (CD&V). Dat akkoord kwam eigenlijk maanden geleden al tot stand. Naast de medewerkingsplicht verankert het onder meer wettelijk een verbod om kinderen op te sluiten in gesloten centra.