Annemans heeft nog werk om onze noorderburen van zijn principes te overtuigen

Naar aanleiding van een debat over de kostprijs van geneesmiddelen gisteren dringen de Onafhankelijke Ziekenfondsen (OZ) aan op structurele maatregelen in het geneesmiddelenbeleid "om de solidariteit onder de Belgen te garanderen".

Hoe kunnen we de solidariteit garanderen als er geneesmiddelen zijn die de maatschappij meer dan 500.000 euro kosten per patiënt en per jaar? Dat was een van de uitgangspunten in een debat met gezondheidseconoom Prof. Lieven Annemans (UGent), adjunct-kabinetschef van Maggie De Block Brieuc Van Damme, dr. Jean-Marie Maloteaux (UCL), voorzitter Comité medische ethiek. Voor pharma.be tekende CEO Catherine Rutten present terwijl Claude Sterckx (Mucovereniging vzw) de patiënten vertegenwoordigde.

Geneesmiddelen droegen ruimschoots hun steentje bij tot de verlaging van het sterftecijfer en de verbetering van de levenskwaliteit. Er is dus ontegensprekelijk vooruitgang geboekt, maar er is een keerzijde aan de medaille: de uitgaven voor geneesmiddelen swingen de pan uit. In 2014  ging het om meer dan 4 miljard euro, een stijging met 27% in amper 9 jaar tijd (2005). Die stijging is zoals bekend te wijten aan een aantal categorieën van erg dure geneesmiddelen: de weesgeneesmiddelen en bepaalde kankergeneesmiddelen. Tijdens een publiek debat over dit onderwerp stelden de OZ de top 10 voor van de duurste geneesmiddelen per patiënt*.  Daaruit blijkt dat geneesmiddelen met een kostprijs die oploopt tot  500.000 euro** per patiënt en per jaar terugbetaald worden door de Belgische ziekteverzekering (en dat voor behandelingen die levenslang moeten worden voortgezet!).

Structurele maatregelen

Om de kostprijs van deze behandelingen structureel te doen dalen en om de  therapeutische innovatie binnen het bereik van de patiënten te brengen, promoten de OZ de volgende maatregelen:

• Meer het principe van  de ‘resultaatbeloning’ toepassen.  De kostprijs van een nieuw geneesmiddel moet overeenstemmen met zijn reële meerwaarde in vergelijking met de bestaande behandelingen. Voor bepaalde geneesmiddelen wordt een torenhoge prijs aangerekend, hoewel hun ‘baten in termen van gezondheid’ geenszins als een paal boven water staan. Om de investeringsinspanningen  van de farmabedrijven te belonen zoals het hoort, moet het mogelijk zijn om tot een objectieve meting te komen van het innovatieniveau van een geneesmiddel (is er echt therapeutische winst? Biedt het geneesmiddel een oplossing voor een  onbeantwoorde medische nood?). Momenteel bestaat die meting niet.

• de Europese regulatiemechanismen versterken door samenwerkingsakkoorden tussen landen, om zo de prijzen te doen zakken. België en Nederland hebben onlangs een dergelijk akkoord gesloten.

• meer investeren in openbare onderzoeksprogramma's, zoals zopas aanbevolen door het KCE. 

• de terugbetalingscriteria herzien voor de geneesmiddelen door beter rekening te houden met de voorkeuren van de burgers, namelijk de vrijwaring van de levenskwaliteit.

Als België, en op grotere schaal Europa, geen structurele maatregelen treft om de toegang tot geneesmiddelen te garanderen, dreigt de solidariteit van de maatschappij met individuele patiënten vroeg of laat uit te doven wegens de budgettaire beperkingen, vrezen de OZ.

Bij het geanimeerde debat tussen de panelleden viel ons alvast een paradox op. Zo hamerde Lieven Annemans bij zijn voorstellen om tot een verfijnder gezondheidseconomisch beleid te komen, op een transparante communicatie van de overheid. Toen Brieuc Van Damme gevraagd werd om uit te leggen wat het akkoord tussen Nederland en België precies inhield, paste die evenwel. "Niet omdat ik hierover niet mag communiceren van mijn minister, maar op vraag van de Nederlandse minister Schippers." Blijkbaar is er dus nog werk aan de winkel voor Annemans om onze noorderburen van zijn principes te overtuigen.