Plastisch chirurg Jeff Hoeyberghs, die door de correctionele rechtbank van Gent veroordeeld werd tot tien maanden cel waarvan de helft met uitstel en een geldboete van 8.000 euro voor seksisme en discriminatie na zijn uitspraken aan de UGent in 2019, is door het Gentse hof van beroep voor het grootste deel vrijgesproken.

Hoeyberghs gaf op uitnodiging van de Vlaamse studentenvereniging Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) op 4 december 2019 een lezing aan de UGent. Daar zei hij onder meer: "Vrouwen willen wel de privileges van de mannelijke bescherming en geld. Maar ze willen wel niet meer hun benen opendoen". En: "Je kan een vrouw niet als gelijke behandelen zonder haar slaaf te worden". Hij stelde verder dat "wij ze wasmachines, afwasmachines, poetsvrouwen gegeven hebben, totdat ze natuurlijk zelf overbodig waren". Of nog: "Hulp zoeken bij een wijf. Weet je hoe wij dat noemen? Jeanetten".

Beelden van de lezing werden online geplaatst en er liepen uiteindelijk 1.489 meldingen binnen bij het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen. Ook Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia kreeg 152 meldingen binnen voor discriminatie wegens "raciale criteria, fysieke kenmerken of gezondheidstoestand".

De raadkamer besliste dat Hoeyberghs zich voor de strafrechter moest verantwoorden. De Gentse correctionele rechtbank legde Hoeyberghs tien maanden cel op, waarvan de helft met uitstel, en een effectieve geldboete van 8.000 euro. Hoeyberghs ging in beroep, en volgens zijn verdediging was er enkel een uiting van een mening en was er geen sprake van aanzetten tot haat of geweld. Het Gentse hof van beroep volgt daarin voor het grootste deel van de uitspraken, maar oordeelde dat drie passages wel strafbaar zijn en legde enkel 1.000 euro geldboete op.

Van Broeckhoven

Het gaat om één seksistische passage, waarbij Hoeyberghs zich uitliet over vrouwelijke wetenschapsters. "Een schoon voorbeeld van hoe het misloopt hé. We hadden hier een of andere Van Broeckhoven in den tijd, da was ook zo'n halfwassen 'wetenschapster'", zei Hoeyberghs. Volgens het hof was de passage "onmisbaar minachtend" en wordt gesteld dat "vrouwen omwille van hun geslacht niet in staat zijn om wetenschap te bedrijven". Omdat er in die uitlating een vrouw (Christine Van Broeckhoven, n.v.d.r.) geïdentificeerd werd, werd de uitlating strafbaar gesteld. Bij een groot deel van de uitspraken werd geen specifieke vrouw geviseerd, waardoor Hoeyberghs daarvoor werd vrijgesproken.

Hoeyberghs werd veroordeeld voor aanzetten tot haat of geweld voor de uitspraak "Johnson heeft zelf vorige week nog gezegd, iets in de trant van, ehm 'kinderen van alleenstaande moeders', enfin soit, dat was het uitschot van de maatschappij. Dat is de premier die dat zegt! Waarom zegt die dat? Omdat dat zo is". Voor aanzetten tot discriminatie gaat het over de passage "Gij weet niet hoe vuil een wijf is. Hebt gij al eens een hond in huis gehad? Awel, voor wat een wijf vuilmaakt, moet ge vijf honden in huis hebben. Da bijt u voor minder geld kapot." Het hof oordeelde dat die uitlatingen niet humoristisch bedoeld waren, zoals Hoeyberghs had gesteld.

Satirisch

Van andere passages aanvaardde het hof wel dat ze een satirisch karakter hadden. "Het is vooralsnog niet aan de strafrechter om de smaak van humor te beoordelen", motiveerde het arrest.

"Het is duidelijk dat de beklaagde met de uitspraak 'vrouwen willen wel de privileges van de mannelijke bescherming en het mannelijke geld, maar ze willen niet meer hun benen opendoen', de grenzen van het toelaatbare heeft opgezocht. Evenwel aanvaardt het hof ook hier nog dat deze algemene uitspraak, niettegenstaande de beledigende aard ervan, beschermd wordt door de vrijheid van meningsuiting zoals gewaarborgd door artikel 19 van de Grondwet en artikel 10 EVRM. (..) Dat dit gezegde drempelverlagend zou zijn ten aanzien van seksueel misbruik, inzonderheid verkrachting, van vrouwen, zoals de burgerlijke partij Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen beargumenteert, overtuigt niet, in die zin dat zulks kan worden voorgehouden met betrekking tot iedere platvloerse en seksueel geladen opmerking die over vrouwen in het algemeen wordt gemaakt, hetgeen de voormelde strafbepaling een al te ruim toepassingsgebied zou geven."

Het hof besluit dat een gevangenisstraf, zoals in eerste aanleg opgelegd, niet proportioneel zou zijn. "Hierbij moet worden rekening gehouden met de omstandigheden dat de beklaagde deze uitspraken deed tijdens een voordracht waarin (a) een veelheid van onderwerpen werd besproken op een zeer onverbloemde wijze, en niet alleen de zienswijze van de beklaagde met betrekking tot vrouwen; dat (b) sommige onderdelen van deze voordracht (..) kennelijk satirisch waren bedoeld; en dat (c) de (..) bedoelde gezegden slechts zeer beperkte onderdelen uitmaakten van de ongeveer twee uur durende voordracht van de beklaagde."

Boete

Het hof van beroep legde 1.000 euro boete op. "Bij het bepalen van de geldboete wordt rekening gehouden met, enerzijds, het gunstig strafverleden van de beklaagde, en anderzijds met de vaststelling dat de beklaagde door eigen toedoen in Vlaanderen een bekende persoonlijkheid is geworden, zodat hij er zich bewust van had moeten zijn dat zijn gezegden een ruime weerklank zouden vinden."

Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen kreeg in beroep slechts 1 euro schadevergoeding, tegenover 1.489 euro of 1 euro per ontvangen melding. De UGent kreeg in eerste aanleg 1.000 euro schadevergoeding, maar nu werd de vordering ongegrond verklaard. "Het is van algemene bekendheid dat universiteiten van oudsher een platform bieden voor contestatie, controverse, en het aftasten van intellectuele grenzen en de grenzen van de vrije meningsuiting, inzonderheid wat betreft het openbaar uiten van meningen betreffende filosofieën, politieke ideologieën, normen of waarden, die soms ver verwijderd liggen van hetgeen op dat ogenblik maatschappelijk gangbaar of aanvaardbaar wordt geacht. (..) De enkele omstandigheid dat bepaalde personen (..) beweren geschokt te zijn door de gezegden van de beklaagde, kan derhalve niet aantonen dat de burgerlijke partij Universiteit Gent reputatieschade leed (..)." 

De verdediging van Hoeyberghs gaf geen commentaar op de uitspraak. De partijen kunnen nog in cassatieberoep gaan tegen het arrest.