Onderhandelaars van de lidstaten van de Europese Unie en het Europees Parlement zijn het eens geraakt over nieuwe regels over het gebruik van bedrijfs- en consumentengegevens. Verwacht wordt dat die data met de opgang van het internet der dingen almaar belangrijker zullen worden.

Auto's, telefoons, huishoudapparaten, windturbines, medische apparatuur... Steeds meer  voorwerpen zijn verbonden met het internet en genereren een gigantische hoeveelheid gegevens over hun gebruik. Die data hebben een enorm potentieel, maar een belangrijk deel blijft voorlopig onaangeroerd, ook vanwege het uitblijven van eenvormige regels.

Daar moet de nieuwe verordening een mouw aan passen. De wet, die vanaf 2025 van toepassing wordt, bevat voor alle economische sectoren regels die bepalen wie welke data kan gebruiken en inzien voor welke doeleinden. Het ontginnen van die schat aan informatie kan de Europese Unie tegen 2028 270 miljard euro aan extra bbp opleveren, zo raamt de Commissie. 

Eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton spreekt dan ook van "een mijlpaal". "De dataverordening zal verzekeren dat industriële data worden gedeeld, opgeslagen en verwerkt, met respect voor de Europese regels. Het zal een bloeiende data-economie creëren die innovatief en open is, maar op onze Europese voorwaarden", zo begroette hij woensdag het akkoord. 

Zo verleent de wet gebruikers van geconnecteerde toestellen toegang tot de gegevens die hun toestellen produceren en die momenteel vaak in handen van de producent blijven. De consument zal die data vervolgens ook kunnen delen met derde partijen, wat een boost moet geven voor innovatie en diensten na verkoop. 

Tegelijkertijd wil de EU de fabrikanten stimuleren om te investeren in dataproductie, en hen garanties bieden voor de bescherming van hun bedrijfsgeheimen. Voor kmo's bevat de tekst ook maatregelen om hen te beschermen tegen oneerlijke, unilateraal opgelegde contracten door grote concerns. 

De wet moet het ook makkelijker maken om te veranderen van aanbieder van clouddiensten, en bevat waarborgen tegen de onwettelijke internationale transfer van data door deze aanbieders. De overheid, tenslotte, zou in uitzonderlijke omstandigheden toegang kunnen krijgen tot private data, bijvoorbeeld om bosbranden of overstromingen aan te pakken.  

Hoewel de tekst maatregelen ter bescherming van de consument bevat, spreekt de Europese koepel van consumentenorganisaties Beuc toch van "een gemiste kans" die vooral bedrijven dient. "De Europese instellingen hebben te veel flexibilteit gegeven aan bedrijven, die nu consumenten kunnen verhinderen om data te delen met andere dienstverleners, bijvoorbeeld met het argument dat het om een bedrijfsgeheim gaat", zei vicedirecteur Ursula Pachl. 

Ook de techgiganten reageren ontgoocheld op het compromis, dat nog formeel goedgekeurd moet worden door de lidstaten en het parlement. "Jammer genoeg doet het akkoord niet genoeg om het verantwoordelijk delen van data door bedrijven mogelijk te maken, en evenmin laat het gebruikers de vrijheid om te beslissen hoe ze hun geëxporteerde gegevens kunnen gebruiken", stelde directeur overheidsbeleid Alexandre Roure van belangenorganisatie CCIA.