Ziekenhuizen in Vlaanderen zetten steeds vaker in op fusies om efficiëntere en geïntegreerde zorg te bieden. Willeke Dijkhoffz (CEO Ziekenhuis aan de Stroom - ZAS) en Stefaan Blomme (CEO vzw ZORG) delen hun inzichten over deze complexe processen in de meest recente Zorgwijzer.
- Sinds 2017 werken AZ Sint-Elisabeth (Zottegem) en AZ Glorieux (Ronse) samen met als voorlopig eindpunt de ziekenhuisgroepering vzw ZORG (2023). Men mikt op een geïntegreerde zorgkoepel tegen 2026. Volgens Blomme vraagt een fusie geduld en een breed draagvlak. Zowel ziekenzorg als ouderenzorg worden geïntegreerd. Een ‘point of no return’ werd bereikt toen medische disciplines structureel begonnen samen te werken.
- ZAS ontstond in 2024 uit de fusie tussen ZNA (historisch publiek) en GZA (privaat, christelijk geïnspireerd). De gesprekken startten al in 2016, met een sterke focus op eenheid in leiding, vermogen en visie. Hoewel ziekenhuisnetwerken niet de verwachte integratie brachten, zette ZNA-GZA door met één gezamenlijk patiëntendossier en een fusie die ook juridische en financiële harmonisatie vereiste.
Uitdagingen en succesfactoren
Beide fusies ondervonden weerstand, maar een sterke communicatie, bottom-up aanpak en duidelijke deadlines hielpen. Voor ZAS was het verkrijgen van goedkeuring van de Belgische Mededingingsautoriteit een langdurig proces. Voor vzw ZORG was het creëren van een gemeenschappelijk medisch beleid cruciaal.
Lessen en sociaal ondernemerschap
Enkele kernpunten:
- Draagvlak bouwen: fusies slagen door vertrouwen en geleidelijke samenwerking.
- Vooruitdenken: financiële en personeelskwesties moeten vóór de fusie worden uitgeklaard.
- Change management: medewerkers begeleiden in de overgang voorkomt weerstand.
- Groot verhaal: een fusie moet voordelen opleveren voor patiënten en personeel.
Terwijl vzw ZORG nog volop in de transitie zit, werkt ZAS aan post-integratie. Dijkhoffz benadrukt het belang van sociaal ondernemerschap: durven springen en de zorgsector vooruithelpen, zonder te wachten op overheidsingrijpen.
De toekomst ligt in verdere ontschotting, niet alleen tussen ziekenhuizen, maar over sectoren heen, zoals ouderenzorg en ziekenzorg, heet het.
