De Wereldgezondheidsorganisatie meldt dat 1 op de 3 vrouwen op één of ander ogenblik in haar leven het slachtoffer is van seksueel geweld. Migranten en vooral vluchtelingen zijn een bijzonder kwetsbare groep. Dat geldt niet alleen tijdens de migratie, maar ook op bestemming.

57% van de vluchtelingen, asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf komt persoonlijk of indirect in contact met seksueel geweld, zo blijkt uit onderzoek van het International Centre for Reproductive Health (ICRH) van de Universiteit Gent. Vrouwen zijn vaker het slachtoffer dan mannen, maar toch worden beide genders getroffen. Vaak is het seksueel geweld gecombineerd met andere vormen van geweld. Zeer vaak is er sprake van groepsverkrachting of gang rape (de verkrachters treden op in groep) en meervoudige verkrachting (het slachtoffer wordt verschillende keren na elkaar verkracht).

Het ICRH heeft onder andere een peiling gehouden bij vluchtelingen die in Nederland en België waren neergestreken. Mensen die wilden participeren, waren meestal hoogopgeleid: 40% had een hoger diploma, nog eens 40% had het secundair onderwijs doorlopen. Van de totale populatie was 45% in het land van herkomst tewerkgesteld, 40% was student. De meeste participanten leefden in een opvangcentrum. 6 van de 10 waren vrouwen.

Van de 223 respondenten waren er slechts 57 nooit met geweld in contact geweest. De overige 166 beschreven samen 332 incidenten. Bij 87 onder hen ging het om een persoonlijke ervaring, terwijl 78 rechtstreeks of onrechtstreeks getuige waren geweest van een incident. In 188 gevallen was er sprake van seksueel geweld. Meestal ging het om verkrachting, maar ook seksuele uitbuiting en ongewenste seksuele intimiteiten kwamen vaak voor.

De slachtoffers waren vrouw in bijna 70% van de gevallen. De geweldpleger was een man in 70% van de gevallen. Wat de relatie tussen slachtoffer en geweldpleger betreft, stelde men vast er in een derde van de gevallen sprake was van partnergeweld. Dat stemt overeen met wat men vaststelt in de Europese bevolking. Maar in 23% van de gevallen ging het om iemand die beroepsmatig belast was met dienstverlening aan de vluchtelingen. “In die groep vinden we de meest uiteenlopende profielen”, zegt ICRH-onderzoekster Ines Keygnaert. “Maatschappelijk werkers, bewakers in asielcentra, leerkrachten, advocaten, enzovoort.”

Marokko

Terwijl in onze streken vooral vluchtelingen uit Syrië en Irak aankomen, stromen migranten uit de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara toe in landen zoals Marokko. Hier vond het ICRH gelijkaardige cijfers: zowat 50% van de mensen kreeg te maken met seksueel geweld. De rol van gezagsdragers was wel groter dan in Europa: soldaten en politiemannen in 40% van de gevallen, grenswachters bij 30%. Vluchtelingen hebben in Marokko geen toegang tot gezondheidszorg of juridische bescherming. ICRH heeft samen met Dokters van de wereld en de Europese unie een project opgezet om daarin verandering te brengen.

Ten slotte moet gezegd dat ook dienst- en hulpverleners soms geweld ondergaan vanwege vluchtelingen. In de meest gevallen gaat het om emotioneel geweld.