Het gebruik van digitale diensten neemt almaar toe en vooral twintigers en dertigers blijken daar problemen mee te hebben. Daarom leggen zes op de tien Vlamingen zichzelf regels op om het gebruik van hun smartphone onder controle te houden. Dat blijkt uit de nieuwe imec.digimeter.

De nieuwste cijfers zijn gebaseerd op een bevraging in 2017 bij meer dan 2.300 Vlamingen. De eerste, belangrijkste vaststelling is dat de "digibesitas" in Vlaanderen nog toeneemt. "Het gebruik van digitale diensten en hulpmiddelen boomt nog steeds en de afhankelijkheid ervan neemt ook nog altijd toe", zegt Lieven De Marez, de drijvende kracht achter de digimeter en professor bij MICT van de UGent. 

De vakgroep MICT is een labo van imec aan de UGent. De imec.digimeter is een bevraging georganiseerd door imec, een wereldwijd onderzoeks- en innovatiehub op het vlak van nano-elektronica en digitale technologie.

Vooral de populariteit van Netflix, WhatsApp, YouTube en Instagram groeide sterk. "Het is ook opmerkelijk dat steeds meer mensen gebruik maken van betalende diensten. De stijgende populariteit van Netflix is daar één voorbeeld van. Bovendien verklaarde 19 procent van onze respondenten te betalen voor online muziek via een streaming- of downloaddienst", legt De Marez uit. 

Uit het rapport blijkt ook dat de manier waarop de Vlaming die diensten gebruikt, steeds meer evolueert. "De smartphone en laptop/computer lijken het pleit te winnen", zegt De Marez. Bijna iedereen heeft thuis toegang tot meerdere schermen en toch gaven de respondenten aan dat zij hun smartphone (37 pct) en computer (24 pct) het meest onmisbaar vinden. Dat geldt in veel mindere mate voor hun tv-toestel (12 pct) en tablet (6 pct). Bij de twintigers zijn die verschillen nog meer uitgesproken: 54 pct van hen vindt zijn of haar smartphone het meest onmisbaar.

Samen met het stijgend gebruik van digitale toepassingen neemt ook de afhankelijkheid ervan toe, stellen de onderzoekers vast. Steeds meer mensen vinden dat ze te veel tijd besteden aan sociale media. In vergelijking met 2016 steeg dat aantal naar 34 procent, met uitschieters bij de tieners (52 pct), twintigers (56 pct) en dertigers (42 pct).

Volgens De Marez hebben vooral de mensen tussen 25 en 35 jaar last van tijdrovende gewoontes. "Zij hebben de leeftijd bereikt waarbij ze wel geld hebben maar minder tijd. Zij gebruiken steeds minder de klassieke media, zoals kranten, radio en live tv. In de plaats daarvan komen Netflix, digitaal nieuws online en tv online. Het is een uitdaging voor de klassieke media om hen nog te bereiken."

Het goede nieuws volgens het rapport is dat de meeste Vlamingen digibesitas blijken te herkennen. Zes op de tien Vlamingen leggen zichzelf spontaan regels op om dat gebruik onder controle te houden. Dat is 6 pct meer dan bij de vorige studie. De onderzoekers zien vooral een piek bij de twintigers (69 pct) en de dertigers (68 pct). "Ze gebruiken vaak trucjes: de smartphone wegstoppen tijdens gesprekken, meetings of lessen, notificaties uitschakelen en de smartphone wegstoppen tijdens het rijden", aldus de onderzoeker.

"Veel mensen zijn zich ervan bewust dat er een probleem is, maar ze kunnen niet altijd de vinger op de wonde leggen", benadrukt De Marez. "Daarom reiken we de Vlamingen een extra tool aan waarmee ze hun persoonlijk mediagebruik op een objectieve, wetenschappelijke manier in kaart kunnen brengen."

In het kader van de campagne "Kop Op", een initiatief van de provincie Antwerpen, lanceren de initiatiefnemers daarom de app "Mobile DNA". De app - de eerste in zijn soort wereldwijd - is vanaf 25 januari gratis beschikbaar voor Android-gebruikers. "Hij zal gedurende twee weken het mediagebruik van de geïnteresseerden monitoren en die gegevens daarna weergeven in een persoonlijk DNA-profiel. Met die informatie kan elke gebruiker daarna zelf aan de slag", aldus De Marez.

Het Imec.digimeter-rapport is een initiatief van imec.livinglabs en haar onderzoekers binnen de vakgroep Media & ICT (MICT), een onderzoeksgroep aan de UGent. Het wordt geproduceerd op basis van zelf-gerapporteerde data uit een enquête die sinds 2009 wordt voorgelegd aan een statistisch representatieve groep Vlamingen vanaf 15 jaar. Imec is 's werelds toonaangevende onderzoeks- en innovatiehub op het vlak van nano-elektronica en digitale technologie.