In vergelijking met leeftijdsgenoten in de rest van Vlaanderen hebben jongeren uit Hoboken hogere gehaltes lood in het bloed en arseen in de urine. Dat blijkt donderdag uit een onderzoek dat onderdeel is van de opvolging van het bedrijf Umicore. Extra ingrepen zouden niet nodig zijn, zegt het Departement Zorg.
Van februari 2023 tot januari 2024 werd bij tweehonderd jongeren van 13 tot 17 jaar uit Hoboken, Kruibeke en Hemiksem gemeten in welke mate zij worden blootgesteld aan de metalen lood, cadmium en arseen. De jongeren die in het onderzoeksgebied wonen, hebben gemiddeld een hogere blootstelling aan lood en arseen dan de Vlaamse referentiegroep van dezelfde leeftijd. De gemiddelde lood-in-bloedwaarde ligt in het onderzoeksgebied 13 procent hoger. De verschillende afbraakproducten van a rseen in urine liggen gemiddeld 10 tot 23 procent hoger.
"Vooral lood is een aandachtspunt, omdat de overschrijding van de gezondheidskundige toetsingswaarde hoger is in het onderzoeksgebied", schrijft het Departement Zorg in een persbericht. "In het onderzoeksgebied heeft een op de vijf jongeren een lood-in-bloedwaarde boven de toetsingswaarde. Ter vergelijking, in de Vlaamse referentiegroep is dat maar 12 procent."
Cadmiumgehaltes in het bloed en de urine blijken dan weer lager in vergelijking met de Vlaamse referentiegroep. Maar, zowel in Vlaanderen als in het studiegebied heeft ongeveer een op drie jongeren een waarde van cadmium in de urine boven de gezondheidskundige toetsingswaarde. Volgens het Departement Zorg wijst dat op een hoge langdurige blootstelling in heel Vlaanderen.
In vergelijking met de Vlaamse referentiegroep worden bij jongeren uit het studiegebied ook nog eens verschillen geobserveerd met betrekking tot luchtweginflammatie en luchtweginfecties. Ook de neurologische ontwikkeling (reactiesnelheid en snelheid van informatieverwerking), het gedrag (hyperactiviteit en sociaal gedrag) en het algemeen welbevinden (vitaliteit) zouden afwijken.
"Blootstelling aan deze zware metalen vormt een risico voor het voorkomen van de gezondheidseffecten", aldus Elly Den Hond, woordvoerder van het onderzoeksteam. "Aandacht hebben voor de blootstelling aan deze metalen is belangrijk."
Alle onderzochte jongeren wonen verspreid over vier zones. Jongeren die verder van de fabriek wonen in de overheersende windrichting, hebben minder lood in hun bloed. Jongeren die vaker hun handen wassen of tanden poetsen, hebben minder lood in hun bloed. "Een goede hygiëne is dus belangrijk om blootstelling te verminderen", aldus nog het Departement Zorg. Als jongeren vaak in contact komen met bodem of opwaaiend stof hebben ze meer lood, cadmium of arseen in het lichaam.
"De uitstoot van metalen naar de omgeving is doorheen de jaren met succes verminderd", besluit het Departement Zorg. "De resultaten geven signalen om de maatregelen voor de opvolging van de uitstoot, milieuverontreiniging en blootstelling voort te zetten zonder dat er nu dringend extra ingrepen nodig zijn. Wij zullen evalueren of deze resultaten aanleiding geven om de huidige maatregelen en adviezen bij te sturen. Handen wassen, ventileren en eetgewoontes kunnen de blootstelling verminderen. Het is belangrijk om de omwonenden hiervoor te sensibiliseren."
Minister van Welzijn Caroline Gennez (Vooruit) zegt in een eerste reactie dat "rijke multinationals zoals Umicore een grote verantwoordelijkheid dragen om de vervuiling als gevolg van hun activiteiten zo veel mogelijk te voorkomen". Tegelijk geeft de minister aan dat Umicore zich wel degelijk bewust is van het probleem. De studie werd mee georganiseerd door het bedrijf.
"Umicore neemt al geruime tijd maatregelen om de vervuiling aan te pakken", zegt de minister. "En met succes: de uitstoot van metalen naar de omgeving toe is de afgelopen jaren sterk gedaald - maar ik zal er streng op blijven toezien of de huidige maatregelen voldoende zijn om onze kinderen te beschermen. We zullen nu een evaluatie doen, en als dat niet zo is, dan zal ik onmiddellijk optreden en strengere maatregelen afdwingen." De minister herhaalt ook de nood aan een goede basishygiëne.
