De voorzitter van de Christelijke Mutualiteiten (CM), Luc Van Gorp, pleit in Het Nieuwsblad en de Gazet van Antwerpen voor radicale oplossingen voor de vergrijzing. Wie levensmoe is, moet zo de mogelijkheid krijgen om uit het leven te stappen.

Tegen 2050 zal het aantal 80-plussers verdubbelen van ongeveer 640.000 vandaag naar 1,2 miljoen. Daarmee stijgt ook de financiële druk op gezondheidszorg, medicatie en woonzorgcentra. Van Gorp vindt dat die vergrijzing niet alleen maar kan worden aangepakt met meer geld en pleit voor "een radicaal andere aanpak". "Artsen en andere gezondheidswerkers doen nu ontzettend hun best om iedereen langer te laten leven, maar met welk doel? Langer leven is toch geen doel op zich? Het moet toch in de eerste plaats gaan over de vraag: hoelang kan ik nog kwaliteitsvol leven", klinkt het.

"Wat met de categorie van ouderen die maximale zorgen krijgen, maar die nog steeds niet de kwaliteit van leven hebben die zijzelf wensen? Die vraag wordt veel te weinig gesteld.”

"Het leven teruggeven"

Hij wijst erop dat er al een heel strikte en wettelijk vastgelegde regeling voor euthanasie bestaat. "Dat werkt ook goed voor wie ondraaglijk lijdt. Maar daarnaast zou er ook een zachtere vorm moeten zijn, voor mensen die het gevoel hebben dat hun leven voltooid is." Hij verwijst ook naar de bekende radiostem Lutgart Simoens die vier jaar geleden overleed. Zij zei: 'Voor mij hoeft het allemaal niet meer.' En zij is lang niet de enige. Veel ouderen zijn levensmoe."

Zelfdoding vindt hij een te negatieve term. "Ik zou het eerder noemen: het leven teruggeven. Ik weet dat het gevoelig is, maar we moeten dat debat echt durven voeren. (...) We hebben in de loop van de geschiedenis de dood in een apart vakje gestoken. Dat is iets voor de zwarte uniformen, tegenover de witte uniformen die de levenden verzorgen. Maar die twee werelden lopen door elkaar, de dood is een deel van het leven.”

Ook het kostenplaatje voor het levenseinde staat hier voor Van Gorp niet los van, in verhouding tot wat het oplevert: "Sommige kankerpatiënten krijgen op het einde van hun leven bijvoorbeeld nog zware, dure medicatie om hun leven met enkele dagen te rekken, soms zelfs letterlijk enkele uren. Maar is dat echt wat die patiënten op dat moment zelf willen? 

Van Gorp stelt dat zo veel mogelijk middelen naar gezondheid en gezondheidszorg moeten gaan, op voorwaarde dat het meer levenskwaliteit biedt. "Maar hoeveel je uiteindelijk ook investeert, het zal toch niet volstaan. Er is gewoonweg niet genoeg zorgpersoneel om het werk gedaan te krijgen." Dus rijst de vraag of we dan meer infrastructuur moeten voorzien, bijvoorbeeld door WZC's bij te bouwen: "Hebben we al die extra woonzorgcentra echt wel nodig? Louter kamers bijbouwen zonder iets te doen aan het personeelstekort is geen houdbaar model. Ik mis in de ouderenzorg de waarom-vraag. Waarom doen we de zaken zoals we ze nu doen? Hierop komt vaak geen antwoord.”

Stinkend vlees

Artsen en ziekenhuizen krijgen ook de bal toegespeeld: “Ik vergelijk de ouder wordende mensen weleens met een berg vlees. Die berg komt eerst in de gezondheidszorg terecht. Artsen en ziekenhuizen gaan daarmee aan de slag en verdienen daar goed aan", dixit Luc Van Gorp. "Maar zodra dat vlees wat begint te stinken, schuiven ze het door naar de ouderenzorg. Maar de vergrijzing is niet enkel de verantwoordelijkheid van de mensen die in de ouderenzorg werken.”

Met zijn interview wil Luc Van Gorp het debat op gang brengen. Het leidt alvast tot diverse reacties. Zo is CD&V-voorzitter Sammy Mahdi niet te spreken over het voorstel van CM-voorzitter Luc Van Gorp dat hij past in een concept van een 'wegwerpmaatschappij', terwijl ouderenvereniging OKRA toch zeer genuanceerd een opening maakt naar 'begeleid sterven'. Anderzijds vindt de organisatie de koppeling van de discussie over voltooid leven en die over de kost van de vergrijzing ongepast.

`Gwendolyn Rutten (Open VLD) zit nagenoeg op de lijn van Van Gorp en verwijst naar een eerder, gelijkaardig pleidooi van haar kant. De economische insteek van Van Gorp roept ook bij de liberalen vragen op.

Van de kant van Wim Distelmans, voorzitter van de euthanasiecommissie, valt te horen dat we het debat moeten voeren, maar 'dat ook zeker nu al veel mogelijk is binnen de huidige wetgeving'.

> Europese begrotingsregels: "België kan scholen en ziekenhuizen niet financieren"

> Vier op de vijf 65-plussers heeft minstens een chronische aandoening