Professor Steven Ballet, hoofd van de Onderzoeksgroep Organische Chemie (ORGC) van de VUB, ontving de internationale Evotec prijs voor Excellentie in Moleculair Design van de Franse Société de Chimie Thérapeutique (SCT). Hij kreeg de prijs voor de ontwikkeling van een generisch toolmolecule dat geneesmiddelontwikkeling versnelt. Bij deze techniek worden natuurlijk eiwitten nagebootst. "We hopen zo een stap verder te zetten in de ontwikkeling van geneesmiddelen voor bijvoorbeeld cardiovasculaire ziektes en pijn."

Geneesmiddelen werken vaak in op receptoren die zich in de cel bevinden. Ballet en zijn collega’s ontwikkelden toolmoleculen die toelaten om de dynamische receptoren van een cel te bevriezen in een toegankelijkere vorm.

"De ontwikkelde tools zijn geen voorloper van geneesmiddelen maar chemische verbindingen die faciliteren om gemakkelijker geneesmiddelkandidaten te vinden", zegt Ballet. "Je moet je eigenlijk inbeelden dat er ter hoogte van het celmembraan, langs de buitenzijde, een mogelijkheid is voor geneesmiddelen om te binden met de cel. Nadat ze binden, geven ze informatie door aan de cel wat uiteindelijk leidt tot een therapeutisch effect."

"Wij hebben verbindingen ontwikkeld, helix-peptiden, die ervoor zorgen dat de membraanreceptoren in een actieve vorm bevroren worden en zo meer receptief zijn voor actieve geneesmiddelprecursoren. Als men die voorlopers van geneesmiddelen sneller vindt, dan vindt men ook de uiteindelijke geneesmiddelen sneller."

Astma, hoge bloeddruk, Parkinson, depressie

"Ons werk focust op G proteïne-gekoppelde receptoren (GPCR’s), de belangrijkste klasse van therapeutisch uit te buiten doelwitten in ons lichaam. Door het natuurlijk G eiwit na te bootsen met de helix-peptiden, zijn we in staat om de technologie op een generische manier los te laten op tal van GPCR’s die relevant zijn voor een breed scala van ziektebeelden. Dan hebben we het over ziektes als astma, hoge bloeddruk maar ook de Ziekte van Parkinson of depressie. Met dit werk hebben we een schakel in de ontwikkeling van geneesmiddelen significant versterkt."

Het gaat volgens Ballet om een sterk VUB verhaal. "We hebben samengewerkt met Confo Therapeutics, een spin-off van de VUB", zegt Ballet. "Zij baseren zich op nanobodies, verkleinde antilichamen, waarvoor men per receptortype een ontwikkelingsproces moet doorlopen. Door te focussen op het natuurlijke G proteïne hebben we samen met Confo een meer generische tool kunnen ontwikkelen."

Evotec SE, het bedrijf dat de prijs uitreikt, is een beursgenoteerd bedrijf voor het ontdekken en ontwikkelen van geneesmiddelen uit Duitsland. "Als zo een bedrijf, samen met de medicinale chemie gemeenschap ons onderzoek oppikt, is dat een teken dat ze de meerwaarde ervan inzien. Naast de academische erkenning via een publicatie in Angewandte Chemie, een vooraanstaand wetenschapstijdschrift, is ook de erkenning van de industrie erg belangrijk. Ze zien in dat deze tools zeer nuttig zullen zijn in de praktijk."