Een twintigtal organisaties trekken samen naar het Grondwettelijk Hof om klacht in te dienen tegen de nieuwe voorrangsregels voor de gesubsidieerde kinderopvang. De regels, die op 1 april in werking treden, zijn volgens hen discriminerend, verklaarden ze woensdag op een persconferentie over de zaak.

De Vlaamse regering wil ouders die minstens 4/5de werken of een opleiding volgen, voorrang geven in de kinderopvang. Maar heel wat organisaties binnen en buiten de kinderopvang tonen zich kritisch. Ze vrezen dat hierdoor de ongelijkheid nog verder zal worden versterkt en onder anderen ouders in armoede uit de boot zullen vallen. Zo zullen volgens de nieuwe regels kinderopvanguitbaters nog slechts maximaal 10 procent van hun plaatsen kunnen voorbehouden voor kinderen uit kwetsbare gezinnen, in p laats van de verplichte 20 procent die nu het geval is. Ook de Vlaamse Sociaal-Economische Raad (SERV), het Agentschap Opgroeien en het Kinderrechtencommissariaat formuleerden bedenkingen.

De organisaties gingen eerder nog in gesprek met de bevoegde ministers in een poging om de nieuwe regels tegen te houden, maar ze vingen naar eigen zeggen bot. Daarom besloten ze zich te verenigen in een brede coalitie en onder de naam 'De Kinderopvangzaak' klacht neer te leggen bij het Grondwettelijk Hof, klonk het woensdag. De klacht, die voor eind juni binnen moet zijn, wordt wellicht in de loop van de maand mei ingediend.

"De voorrangsregels zijn discriminerend voor heel veel verschillende groepen mensen, zoals vrouwen die vaak deeltijds werken om de combinatie arbeid en gezin te kunnen bolwerken, vrouwen die oververtegenwoordigd zijn in sectoren waar ze geen voltijds contract aanbieden zoals de zorg of dienstenchequesector, mensen met een handicap die niet voltijds kunnen werken, gezinnen die in armoede leven en mensen die langdurig ziek zijn", hekelt Klara Segers, woordvoerster van De Kinderopvangzaak.

Onder de negentien betrokken organisaties bevinden zich zowel armoedeverenigingen, vakbonden en feministische organisaties als kinderopvanginitiatieven, mensenrechtenorganisaties en patiëntenverenigingen. Het gaat onder meer om de Vrouwenraad, ZIJkant, Femma, het Vlaams Patiëntenforum, Grip, ABVV, ACV en ACLVB. Ze worden juridisch bijstaan door het Progress Lawyers Network.

Advocate Lies Michielsen maakt zich sterk dat de coalitie een goede kans maakt om de zaak te winnen. "De kritiek is heel breed gedragen, de voorrangsregels zijn haastwerk geweest en de adviesorganen gaven een negatief advies", stelt ze. De organisaties baseren zich voor hun klacht op drie grote argumenten. Zo halen ze aan dat de nieuwe regels op heel veel vlakken discriminerend maar ook in strijd met de rechten van het kind zijn, én dat ze een schending betekenen van artikel 23 van de Grondwet dat een standstill-verplichting omvat. Die verplichting houdt in dat de wetgever het beschermingsniveau niet mag verminderen zonder dat daarvoor redenen zijn van algemeen belang.

Er wordt een crowdfunding gelanceerd om de kosten van de rechtszaak te kunnen betalen, al doen alle deelnemende organisaties ook zelf een duit in het zakje. Een uitspraak van het Grondwettelijk Hof wordt binnen anderhalf jaar verwacht.

Groen-parlementslid Celia Groothedde looft het initiatief van de organisaties. "Het is heel dapper van deze organisaties dat zij naar het Grondwettelijk Hof stappen om de rechten van deze mensen af te dwingen. (...) Mensen in kwetsbare situaties verdedigen, die geen stem krijgen, is de eerste plicht van een politicus. De Vlaamse regering heeft het omgekeerde gedaan: iedereen uit de boot duwen die niet voldoet aan hun modelidee van een voltijds werkende Vlaming met weinig problemen", reageert ze.

En ook Hannes Anaf van Vooruit geeft de initiatiefnemers geen ongelijk. "Deze regels zijn gewoon een manier om het probleem niet aan de wortel aan te pakken. Er moet geïnvesteerd worden in meer plaatsen en in betere verloning van kinderbegeleiders om de job opnieuw aantrekke lijker te maken", aldus Anaf.