Ondanks de extra middelen is het aantal mensen met een handicap dat wacht op een (hoger) persoonsvolgend budget vorig jaar gegroeid. Eind 2023 stonden er 17.648  personen op de wachtlijst voor een (hoger) persoonsvolgend budget. Dat zijn er 922 of 5,5 procent meer dan de 16.726 personen in 2022. Dat blijkt uit het jaarverslag 2023 van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH).

De middelen voor het VAPH zijn de voorbije jaren stevig verhoogd. Zo kon het agentschap in 2023 rekenen op 2,4 miljard euro aan beleidskredieten, een stijging met 600 miljoen euro tegenover 2019. 

Met die middelen kan het VAPH ook steeds meer mensen hulp en ondersteuning bieden. Zo is het aantal mensen dat VAPH-ondersteuning krijgt gestegen van 103.743 in 2021 naar 105.744 in  2023.  Ook het aantal mensen dat een persoonsvolgend budget (PVB) krijgt - een budget waarmee men zelf zijn ondersteuning kan sturen en zelf zorg kan aankopen -  zit al jaren in de lift. Eind 2020 waren er nog 25.399 budgethouders. Eind vorig jaar stond de teller op 29.387, of een stijging met 15,7 procent op drie jaar tijd. In 2023 alleen zijn er meer dan 3.000 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld. 

Ook andere cijfers zitten duidelijk in de lift. Zo is het aantal minderjarigen dat een persoonlijk assistentiebudget (PAB) krijgt tussen eind 2020 en eind 2023 meer dan verdubbeld van 1.129 naar 2.397. Daarnaast kunnen ook steeds meer mensen rekenen op rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH), dat is de laagdrempelige vorm van ondersteuning, denk bijvoorbeeld aan vormen van begeleiding of dagopvang. In 2020 kregen 27.600 mensen RTH-ondersteuning, in 2023 is dat aantal gestegen naar 33.149. 

Maar ondanks de groei in middelen en in ondersteuning blijft het aantal mensen op de wachtlijsten aangroeien. In totaal stonden er eind 2023 17.648 personen op de wachtlijst, tegenover 16.726 in 2022 en 15.957 in 2021. 

Prioriteitengroep 1 bijgewerkt

Door de extra investeringen is de wachtlijst in prioriteitengroep 1, de groep met de meest dringende noden, wel quasi weggewerkt. Eind 2023 zaten er nog 261 personen in die hoogste prioriteitengroep. Voor hen is de wachttijd teruggedrongen tot ongeveer 12 maanden. 

Intussen groeit het aantal wachtenden in prioriteitengroep 2 wel verder aan, van 6.171 eind 2022 naar 7.255 eind 2023. In prioriteitengroep 3 zaten er eind vorig jaar 10.162 personen, een lichte daling tegenover de jaren voordien, maar dat komt ook omdat mensen na herprioriteringen zijn doorgeschoven naar een hogere prioriteitengroep. 

Wie op de wachtlijst staat, krijgt wel al vaak een vorm van VAPH-ondersteuning zoals rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH) en/of hulpmiddelen of aanpassingen aan de woning of wagen. Ongeveer een derde van de mensen op de wachtlijst krijgt ook al een persoonsvolgend budget, maar vraagt een hoger budget. 

Volgehouden groeipad

Dat de wachtlijst blijft aangroeien ondanks de extra investeringen heeft vooral te maken met het feit dat het aantal aanvragen bij het VAPH met jaarlijks gemiddeld 3 procent stijgt. Dat is ook de hoofdreden waarom het VAPH in haar langetermijnvisie aandringt op een volgehouden groeipad de komende jaren. 

Volgens Vooruit-parlementslid Hannes Anaf blijkt uit de cijfers vooral dat de huidige Vlaamse regering de mensen in prioriteitengroepen 2 en 3 "volledig heeft verwaarloosd". "Door puur wanbeleid zullen tegen 2029 bijna 5.600 jongeren en meer dan 28.000 volwassenen op de wachtlijst staan voor een budget. Zonder enige perspectief op verandering. Dat is de erfenis van 20 jaar CD&V op Welzijn", aldus Anaf.

Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout noemt de nieuwe VAPH-cijfers "schrijnend". Dat de wachtlijst op een jaar tijd met bijna 1.000 personen is aangegroeid, vindt hij "onaanvaardbaar". "Iedereen heeft recht op goede en betaalbare zorg", aldus Vaneeckhout. Hij staat achter de vraag van het VAPH voor extra investeringen en dringt aan op een groeinorm. "Elk jaar komen er 3 procent meer aanvragen bij. De volgende Vlaamse regering moet absoluut werk maken van een jaarlijkse groeinorm voor het welzijnsbudget. Als meer mensen zorg nodig hebben, moet er ook meer geld zijn", dixit Vaneeckhout. 

Minister van Welzijn Hilde Crevits gaat in tegen de kritiek van de linkse oppositie. Zij wijst erop dat het budget met een derde gestegen is tot 2,4 miljard euro en spreekt van een "historische budgettaire inspanning". "Zoals de cijfers ook tonen, kregen nog nooit zoveel mensen ondersteuning via het VAPH. Dat is de erfenis van CD&V", repliceert Crevits. 

De CD&V-politica wijst ook op het wegwerken van de wachtlijsten voor de mensen met de zwaarste ondersteuningsnoden en op de verdubbeling van het aantal kinderen dat een PAB krijgt. "Op dat positief elan moeten we verder bouwen. Het staat buiten kijf dat er verdere investeringen nodig zijn, zodat iedereen die een persoonsvolgend budget aanvraagt op korte termijn perspectief krijgt", aldus de minister.

Volgens Vooruit-parlementslid Hannes Anaf blijkt uit de cijfers vooral dat de huidige Vlaamse regering de mensen in prioriteitengroepen 2 en 3 "volledig heeft verwaarloosd". "Door puur wanbeleid zullen tegen 2029 bijna 5.600 jongeren en meer dan 28.000 volwassenen op de wachtlijst staan voor een budget. Zonder enige perspectief op verandering. Dat is de erfenis van 20 jaar CD&V op Welzijn", aldus Anaf.

Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout noemt de nieuwe VAPH-cijfers "schrijnend". Dat de wachtlijst op een jaar tijd met bijna 1.000 personen is aangegroeid, vindt hij "onaanvaardbaar". "Iedereen heeft recht op goede en betaalbare zorg", aldus Vaneeckhout. Hij staat achter de vraag van het VAPH voor extra investeringen en dringt aan op een groeinorm. "Elk jaar komen er 3 procent meer aanvragen bij. De volgende Vlaamse regering moet absoluut werk maken van een jaarlijkse groeinorm voor het welzijnsbudget. Als meer mensen zorg nodig hebben, moet er ook meer geld zijn", dixit Vaneeckhout.