De Green Hospital en duurzaamheid stonden centraal in veel van de debatten en workshops tijdens de tweede Journées de l'architecture en santé (JAS) in Brussel. Moeten de regionale overheden, Aviq en Vivalis geen criteria voor duurzaamheidscertificering opnemen in hun constructieplannen om de projecten te selecteren die in de toekomst gefinancierd moeten worden?  

Op het JAS presenteerden een aantal gespecialiseerde architecten de beste manieren om de CO2-voetafdruk van Belgische ziekenhuizen - die volgens een expert groter is dan die van onze luchthavens - te verminderen door daken groener te maken, geothermische energie en zonnepanelen te gebruiken, afvalwater te recycleren, afval te sorteren, de mobiliteit van werknemers en patiënten te reorganiseren, enzovoort.

Als moderator van het debat over "Green Hospital: transitie of revolutie?" vatte Aline Hotterbeex (hoofd van Hospitals and Health Unit bij Unessa) samen wat veel sprekers dachten: "Duurzaamheid is net als kwaliteit, het is geen kostenpost maar een investering.

Natuurlijk moeten ziekenhuismanagers hier nog van overtuigd worden. Sommigen zijn dat al. Yves Van Hooland, directeur infrastructuur van Epicura, presenteerde het Boost-plan van het ziekenhuis, dat 20 miljoen euro zal investeren in 3 jaar om de energiekosten te verlagen en de ecologische transitie te garanderen.

Economische regelgeving
Bernard Michaux, adjunct-directeur openbare distributie en social banking bij Belfius, plaatste het debat in zijn Europese en economische context. Hij benadrukte de kwaliteit van de certificering die wordt uitgevoerd door gespecialiseerde bureaus om de milieuprestaties van gebouwen te beoordelen en te verbeteren. "Niet alle certificeringen hebben dezelfde waarde. Je moet de mate van onafhankelijkheid van de certificeerders controleren, de kwaliteit van de transparantie en het proces voor het verifiëren van bewijzen, en de frequentie waarmee dit gebeurt... Dit alles helpt om schandalen in verband met 'greenwashing' te voorkomen... Bij Belfius hebben we 50 tot 60 certificeringen geanalyseerd... Je moet ook streven naar uitmuntendheid in certificering", adviseert Bernard Michaux.

De bankier betreurt dat het tweede ziekenhuisbouwplan van Aviq en het bouwplan van Cocom (Vivalis) momenteel geen informatie bevatten over de certificatieniveaus die de ziekenhuizen zullen moeten behalen. "Het is nogal paradoxaal. Ziekenhuizen krijgen te horen dat ze 'duurzaam' moeten zijn, maar ze krijgen niet te horen hoe ze deze doelen moeten bereiken."

Bernard Michaux wees erop dat banken al jaren gebruik maken van duurzaamheidsrapportage. "Dit houdt in dat er veel gegevens worden verzameld. Vandaag hebben we te maken met de befaamde Europese Green Deal dat tot doel heeft om tegen 2050 een einde te maken aan de netto-uitstoot van broeikasgassen en om deze uitstoot tegen 2030 met minstens 55% te verminderen. Er zijn richtlijnen en een taxonomie opgesteld om deze doelstellingen te bereiken. Banken besteden veel aandacht aan deze nieuwe regels, die moeten worden toegepast om een beleggingsproduct als 'groen' te kwalificeren. Deze richtlijnen worden in juli omgezet in Belgisch recht. De wetgeving zal van invloed zijn op bedrijven met een omzet van meer dan €40 miljoen, een balanstotaal van meer dan €20 miljoen en meer dan 250 VTE. Dit betekent dat alle ziekenhuisinstellingen zich vanaf 2026 bij het systeem moeten aansluiten. Naast de financiële rapportages van ziekenhuizen worden ook niet-financiële rapportages verplicht, waarin alle aspecten van duurzaamheid en CO2-uitstoot worden meegenomen. Wat wordt het beleid van onze bank? Er is nog niets besloten. Maar de vraag die we ons moeten stellen is hoe de toegang tot kapitaal zal zijn voor ziekenhuizen met een groen profiel en ziekenhuizen zonder. Ook al blijft toegang tot gezondheidszorg een zaak van levensbelang waar elke burger van moet kunnen profiteren". 

Bouwen we te veel ziekenhuizen?
Naast overwegingen van duurzaamheid, gooide de adjunct-directeur roet in het eten voor de vele ziekenhuisdirecteurs, architecten en aannemers die in de zaal aanwezig waren: "Voordat we het hebben over renovatie en verbouwing, of zelfs over renostructie van ziekenhuisinfrastructuren, moeten we ons afvragen of alle ziekenhuizen nodig zijn? In Gent zijn er twee ziekenhuizen - een algemeen ziekenhuis en een universitair ziekenhuis - met enorme bouwprojecten. Er is sprake van een budget van 500 miljoen voor het ene en 1,5 miljard voor het andere. Ze liggen op 500m van elkaar... Ze gaan verbouwen op een grootte die niet optimaal zal zijn... tenzij deze projecten worden geïntegreerd in een coherent geheel. Dialoog tussen managers is belangrijk om het zorgaanbod en uiteindelijk de toegankelijkheid voor patiënten te bepalen."