Afgelopen maandag werd VIDIS besproken op de medicomut. Een interessant systeem om info te consulteren over geneesmiddelen van uw patiënt via MyRiziv, daarover is iedereen het eens. Maar de nota over de medicatieschema scenario's bevatte wel enkele addertjes onder het gras. Meer bepaald als het gaat om de bevoegdheid van de apotheker. En mogelijke verwarring bij de patiënt.

In eerste instantie kunnen zorgverleners via de dienst “VIDIS” in MyRiziv de informatie over de geneeskundige behandeling van hun patiënten bekijken. Het gaat dan over het medicatieschema. Later komen daar nog dagboeknotities bij en een overzicht van openstaande voorschriften.

Net zoals voorschrijvers die niet over een commercieel pakket beschikken, via PARIS elektronische voorschriften kunnen aanmaken, zo kunt u zonder commercieel pakket via VIDIS gegevens over het geneesmiddelengebruik van uw patiënt consulteren. Dat is essentieel voor zorgcontinuïteit en -kwaliteit.

U krijgt via de service “VIDIS” dezelfde informatie te zien die uw patiënt kan raadplegen als hij/zij via Mijngezondheid.be de link 'mijn medicatieschema' aanklikt. Met respect tot de in eHealth bepaalde toegangsmatrix, kunnen (tand)artsen, vroedvrouwen en verpleegkundigen het medicatieschema consulteren. Tot daar ogenschijnlijk geen vuiltje aan de lucht.

Maar later dit jaar wordt de service “VIDIS” ook toegankelijk gemaakt voor apothekers en ziekenhuisapothekers. En de voorgestelde nota gaat daar wel ietwat uit de bocht in ongelukkige formulering van een aantal bevoegdheden, merkten de syndicaten op. Bovendien dreigt soms verwarring bij de patiënt die ook zijn gegevens kan raadplegen.

Hoezo? 

Bij de omschrijving van een van de scenario's van medicatieschema's (1b) zegt de nota letterlijk dat de behandeling start vanuit de apotheker. Dat kan uiteraard niet, een apotheker behandelt niet.

"Als je naar de apotheker stapt met hoofdpijn en je vraagt een aspirientje, dan kan de apotheker misschien perdolan aanraden, maar eigenlijk is dat automedicatie. De apotheker levert af, maar behandelt daar niet", legt dr. Moens uit. "Bij scenario 2 waar de patiënt een nieuwe behandeling nodig heeft terwijl hij al een behandeling heeft en een medicatieschema in de kluis, is het zeker niet aan de apotheker om zich daarmee te bemoeien, al werd dat gesuggereerd."

"Verder is het positief dat je in het hele systeem de medicatiehistoriek kunt volgen, maar dat vergt wel een unieke identifier", licht Reinier Hueting toe. "Dat wil men bereiken door een geneesmiddel te koppelen aan de therapeutische indicatie. Alleen: wie kan wat in dat systeem? Hoe zit het met de privacy? En komt het beroepsgeheim niet in gevaar?"

Indicatie en diagnose

"Ook gebeurt het wel eens dat je een geneesmiddel koppelt met een nieuwe therapeutische indicatie omdat het geneesmiddel voor verschillende doeleinden kan worden gebruikt", vult Marc Moens nog aan. "Die apotheker weet dat niet en hoeft dat ook niet te weten. Of je nu antibiotica voorgeschreven krijgt omdat je een druiper hebt dan wel chronische sinusitis, dat gaat die apotheker niet aan. Of nog: een antidepressivum nemen wegens depressie of wegens migraine: dat is evenmin een zaak voor de apotheker.  Farmacie en geneeskunde zijn twee onderscheiden, weliswaar complementaire beroepen."

Een mooi voorbeeld gaf Jacques de Toeuf: "Als een apotheker op basis van zijn 'onderzoek' aan een hoestende patiënt een antihoestmiddel (droge hoest) of anders een middel tegen fluimen geeft, gaat hij al tamelijk ver. Misschien zijn de luchtwegen van de patiënt geïrriteerd omdat zijn hart slecht werkt en ligt er een veel ernstigere aandoening aan ten grondslag."

Een klacht is één ding, de onderliggende oorzaak een ander. Deze diagnostiek komt aan de arts toe. Dat werkt stilaan op de zenuwen van huisartsen én specialisten.

Overigens is de indicatie iets dat de apotheker niet nodig heeft om deskundig geneesmiddelen af te leveren. Toch staat het woord 'indicatie' weer onderaan pagina 8 van de nota, weliswaar in een voetnoot. Wrevel opnieuw, om het eufemistisch uit te drukken.

De artsensyndicaten begrijpen wel waar die maneuvers vandaan komen: de apotheker zelf wordt in zijn territorium bedreigd door de googles en andere digitale initiatieven in deze wereld die medicijnen verkopen. Maar dat kan niet vergoelijken dat hij zich op het domein van de geneekunde begeeft.

Verwarring bij patiënt

Dat een geneesmiddel voor meerdere indicaties kan worden gebruikt en een patiënt dat leest in drie korte lijnen, kan verwarrend worden voor hem of haar. Idem dito voor een mantelzorger bijvoorbeeld. Zaken die dus uitgeklaard moeten worden volgens Reinier Hueting (ASGB) en Marc Moens (Bvas).

Het GFD (gedeeld farmaceutisch dossier) van de apothekers roept ook een vracht vraagtekens op. Zijn alle patiënten er zich wel bewust van dat die apothekers hun gezondheidsgegevens kunnen inzien, hebben ze daarvoor hun geïnformeerde toestemming gegeven? Waarom werkt men met drie soorten voorschriften - voor acute, chronische en 'viagra'voorschriften? Moet het zo ingewikkeld? Het lijkt er ook op dat het Recip-e systeem wordt omzeild door het GFD.

Het Riziv gaf ook nog even enkele gebruiksaanwijzingen mee voor het systeem.

Wie komt in aanmerking om VIDIS te raadplegen?

• wie een Rizivnummer heeft en een actief visum
• wie een therapeutische relatie heeft met de patiënt waarvoor gegevens worden opgevraagd en nadat deze patiënt zijn geïnformeerde toestemming gaf voor het delen van zijn gezondheidsgegeven (GDPR-proof). VIDIS slaat geen enkel gegeven van de patiënt op : alle gegevens worden uit de authentieke bron opgehaald en aan u als zorgverlener getoond. Na de sessie verdwijnt alle opgeroepen informatie, en bij een nieuwe consultatie zal u de procedure moeten herhalen.

Hoe werkt de tegel in MyRiziv?
Als u op de tegel VIDIS klikt, zal u een tussenscherm krijgen waarin u het rijksregisternummer van uw patiënt kan inbrengen. Dat kan:

• hetzij door dit nummer manueel in te typen,
• hetzij door via een e-reader de gegevens te slepen naar het invulveld.

Eenmaal als u bevestigd hebt dat het Rijksregisternummer correct is, kan u de knop activeren “ga naar VIDIS” waarbij VIDIS de gegevens van deze patiënt toont, dit op voorwaarde dat u een therapeutische link hebt met deze patiënt.

Opgelet tot slot voor wie VIDIS wil raadplegen. Het werkt in zo goed als alle browsers, behalve in Internet Explorer. Meer info: Projectteam VIDIS, vidis@riziv-inami.fgov.be