In de Kamer circuleert een wetsvoorstel van de N-VA'ers Darya Safai, Theo Francken en Kathleen Depoorter om het afleveren van een maagdelijkheidsgetuigschrift te verbieden. Daarmee pikken de indieners in op recente adviezen van de Wereldgezondheidsorganisatie en de Orde der Artsen.

De indieners verwijzen naar bepaalde culturen die veel belang hechten aan de maagdelijkheid van de bruid bij de eerste huwelijksnacht:  een bloedend maagdenvlies wordt er beschouwd als symbool en “bewijs” van de ontmaagding. Bijgevolg bestaat bij sommigen meisjes en vrouwen of hun ouders de vraag om maagdelijkheidstesten uit te voeren met het oog op het verkrijgen van een maagdelijkheidsgetuigschrift.

"Een dergelijke praktijk als bewijs van de maagdelijkheid is een stereotiepe opvatting over vrouwelijke seksualiteit. Die is niet alleen schadelijk voor vrouwen en meisjes, maar is vooral een vorm van discriminatie én een schending van hun rechten, zoals het recht op privacy en fysieke integriteit."

Door de toegenomen globalisering duikt de vraag om dergelijke testen ook op in landen die geen voorgeschiedenis hebben van deze praktijk, waaronder België, Nederland en Spanje.

Verbod

Dit wetsvoorstel voegt een eenduidig verbod in op het afleveren van een maagdelijkheidsgetuigschrift door gezondheidszorgberoepsbeoefenaars, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) en de Orde der Artsen adviseren.

De nationale raad van de Orde der Artsen sluit zich aan bij de verklaringen van de WGO die gezondheidszorgberoepsbeoefenaars aanbeveelt dergelijke testen niet uit te voeren en geen maagdelijkheidsgetuigschriften af te leveren. In februari 2019 heeft de Orde der Artsen de problematiek van de maagdelijkheidstesten en -getuigschriften onderzocht. Ze meent dat het ingaan op de vraag naar het opstellen van een getuigschrift aangaande de maagdelijkheid niet gerechtvaardigd is.

Zo is het niet mogelijk om op basis van een klinisch onderzoek met zekerheid te verklaren dat een persoon nooit geslachtsverkeer had. Bovendien is het een medische handeling die geen nut heeft voor de gezondheid, niet relevant is vanuit wetenschappelijk oogpunt en dramatische gevolgen kan hebben voor het welzijn van de patiënte.

Deontologisch en ethisch

Naast de medische redenen om het afleveren van een dergelijke testen en getuigschriften niet af te leveren, stipt de Orde der Artsen ook de deontologische en ethische aspecten van dergelijke praktijken aan. Zo roepen de toestemming van en het respect voor de patiënte vragen op.

Deze onderzoeken worden doorgaans aangevraagd door derden zonder eerbiediging van de persoonlijke intimiteit en het recht op privacy van de betrokken persoon. Bovendien kunnen ze ook ervaren worden als een daad van agressie.

De Orde der Artsen benadrukt dat het onderscheid met het forensisch onderzoek bij slachtoffers van seksuele agressie of verkrachting. Het vaststellen van seksueel geweld behoort tot de bevoegdheid van de gerechtelijke geneeskunde en moet worden verricht in omstandigheden die de persoon eerbiedigen en door speciaal hiervoor opgeleide beoefenaars. Alleen zo kunnen alle mogelijke bewijselementen worden verzameld die noodzakelijk zijn voor het gerecht zonder dat het slachtoffer meerdere onderzoeken moet ondergaan omdat die in eerste instantie oppervlakkig of onvolledig werden uitgevoerd.

Buitenland

In Frankrijk heeft de Senaat in april 2021 een wetsontwerp van de regering goedgekeurd en aangescherpt, nadat de Assemblée Nationale in februari 2021 het ontwerp al goedkeurde. Het wetsontwerp maakt o.a. een einde aan het afleveren van maagdelijkheidsgetuigschriften door gezondheidszorgberoepsbeoefenaars. Gezondheidszorgberoepsbeoefenaars die wel nog dergelijke getuigschriften afleveren, kunnen veroordeeld worden tot één jaar gevangenisstraf en een geldboete van 15 000 euro.

In Nederland hebben artsen onderling afgesproken om maagdenvlieshersteloperaties niet meer uit te voeren. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd controleert of artsen zich aan die afspraak houden. In de Tweede Kamer werd op 7 oktober 2020 een motie unaniem goedgekeurd, die de toenmalige regering opriep om maagdenvlieshersteloperaties bij wet te verbieden tegen 1 maart 20215. Ondanks het unanieme verzoek van de Kamer is er tot op vandaag nog geen verbod op maagdenvlieshersteloperaties en maagdelijkheidsgetuigschriften in Nederland.

Dit wetsvoorstel voegt dus in de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 over de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen een eenduidig verbod in op het afleveren van een maagdelijkheidsgetuigschrift door gezondheidszorgberoepsbeoefenaars. Personen die geen gezondheidszorgberoep uitoefenen en maagdelijkheidstesten uitvoeren (met het oog op het afleveren van een getuigschrift), kunnen volgens de huidige artikelen 372 tot 375 van het Strafwetboek veroordeeld worden wegens aanranding van de eerbaarheid of verkrachting.