Op een recente studiedag over veiligheid en innovatie in Beerse gaf prof. dr. Stefaan Nijs, diensthoofd traumatologie UZ Leuven, zijn visie op de organisatie van de traumachirurgie in België en de risico’s voor gezondheidswerkers, inclusief zijn eigen ervaringen na een prikongeval.

Stefaan Nijs kaderde de aanpak van trauma’s historisch en geografisch. Ze hebben een enorme impact in de EU waar er jaarlijks  240.000 doden door vallen en  5,4 miljoen ziekenhuisopnames met trauma’s te maken hebben. Vallen thuis heeft een veel hogere  prevalentie dan verkeersongevallen.

Risico prikongevallen

Maar hoe staat het met de veiligheid van de gezondheidswerker als het om trauma’s gaat? Het UZ Leuven besteedt aandacht aan het infectierisico gezondheidswerker-patiënt (surgical side infections). De kost van een surgical side infection ligt minimaal tussen 2.000 – 4.000 euro. “Daarom ontwikkelden we allerlei protocols in de dienst, gingen we antimicrobiële coatings gebruiken op onze musculo-skeletale implantaten. Een nagel coating met doxiciline leidt tot veel minder infectierisico, zelfs al gebruik je MRSA-stams”, aldus Stefaan Nijs. “ We moeten ook onszelf als gezondheidswerker beschermen – vier van onze stafleden hadden een bewezen bloedcontact (prikongeval) met hepatitis of hiv.”

Dat is niet zo verwonderlijk. Cijfers uit een Duits universitair centrum op basis van systematische screening van 1.074 traumapatiënten brachten aan het licht dat er 31 positief waren op hep C, 9 op hep B, twee op Hiv... en 85% van deze positieve patiënten hadden niet aangegeven of wisten niet dat zij positief waren.”

Persoonlijke getuigenis

Dat alles moet in het licht gezien worden van de volgende cijfers: bij een prikongeval met een hep C positieve patiënt heb je 1,8% risico om hep C te ontwikkelen. Hiv geeft een besmettingskans van 1 op de 250. Hep B levert een gigantisch hoog besmettingsrisico. Gelukkig is dat alles immuniseerbaar, aldus Nijs, “maar als je triple therapie moet nemen – ik kan het getuigen, ik had een prikongeval bij hiv-positieve patiënt 5 jaar geleden – dan is dat de verschrikkelijkste periode in je leven. Je bent doodmoe, psychisch een wrak. Voorkomen is de boodschap.”

Hoe hoog ligt het risico op prikongevallen in de chirurgie? Handschoenperforatie bij longchirurgie komt voor in bijna 80% van de cases. Hoe langer de ingrepen, hoe groter het risico. Bij een ingreep van meer dan 4u doet zich bij een op twee cases handschoenperforatie voor, voornamelijk bij de chirurg. Veiligheidsmaatregelen zijn een must. “Double gloving moet absoluut”, stelde Nijs ferm. “Zoals aangetoond in de cochrane database is de bescherming door een indicatiesysteem ideaal om vroegtijdig perforatie te detecteren.”

Meer over deze voordracht in de volgende editie van De Specialist.