In juni richtte de Orde van Artsen een nationaal contactpunt op voor artsen die het slachtoffer werden van geweld tijdens het uitoefenen van hun beroep. De Specialist en Medi-Sfeer keken een geanonimiseerd overzicht van de geregistreerde meldingen in. Onthutsend: er zijn al een 20-tal gevallen opgetekend sinds de lijn geopend werd. Een overgrote meerderheid van de slachtoffers zijn huisartsen.

Tussen het publiceren van het contactformulier en het begin van deze week ontving de Orde 20 agressiemeldingen. Daarvan betroffen er 19 een huisarts en één een specialist die werkte in een ziekenhuis.

Dit ‘succes’ had de beroepsgroep liever niet geoogst, zeker als men voor ogen houdt dat het contactpunt nu pas bekendheid verwerft en dat artsen niet altijd even sterk geneigd zijn over hun sores te communiceren. Het huidige register betekent dus waarschijnlijk een onderschatting van de realiteit.

Hoe dan ook, we krijgen een indruk van wat er op het terrein gebeurt. Net nu is voor de zoveelste keer een huisarts brutaal overvallen in zijn kabinet in Vorst (zie artikel op onze site). De dader heeft een psychiatrische voorgeschiedenis. Het incident vindt plaats een tiental maanden na het overlijden van huisarts Patrik Roelandt, die werd neergestoken tijdens een huisbezoek.

Overleg over de veiligheid van zorgverleners zou eerstdaags moeten hervatten onder de hoede van de FOD Volksgezondheid. Prof. Michel Deneyer, ondervoorzitter van de Orde van artsen, is van plan minister Jambon te attenderen op de ernst van de situatie. Hij wil nog meer getuigenissen verzamelen, zeker nu het contactpunt duidelijk vermeld staat op de site www.ordomedic.be en het formulier daadwerkelijk interactief geworden is.

Trends

De huidige steekproef is te klein om een representatief beeld te scheppen van geweld tegen artsen, maar uit 20 gevallen kan men toch al enkele trends afleiden.

• Van de 19 gewelddadige feiten gepleegd op een huisarts vonden er 2 plaats bij iemand die als controlearts optrad.

• De resterende groep bestaat voor twee derde uit soloartsen en voor een derde uit leden van een groepspraktijk.

• De feiten vinden hoofdzakelijk plaats in de spreekkamer of op de drempel daarvan (10 van de 19 gevallen). Vijf gevallen deden zich voor tijdens een huisbezoek en vier per telefoon.

• De registratie toont vooral gevallen van verbaal en psychisch geweld, goed voor twee derde van het totale aantal incidenten.

• In het overige derde is er wel degelijk sprake van lichamelijk geweld. Is de Orde in de meeste gevallen niet op de hoogte gebracht van de gevolgen, dan vinden we toch zes à zeven casussen met een emotionele weerslag, materiële schade en/of lichamelijke traumata, waarvan één geval met levensgevaarlijke verwondingen.

• Wat de daders betreft, zijn er ongeveer evenveel patiënten die de huisarts kent, als onbekenden (zeven, respectievelijk acht incidenten). In de andere gevallen is de geweldpleger niet de patiënt zelf, maar een derde.

• Hebben de daders een psychiatrische voorgeschiedenis? Vaak weet de Orde dat niet, maar in twee gevallen is het antwoord met zekerheid positief.

Aanleidingen tot geweldpleging tegenover artsen blijken uiteenlopend. Helemaal bovenaan op het lijstje staan met voorsprong betwistingen over arbeidsongeschiktheid, gevolgd door weigering van een voorschrift en geschillen over een controle of een beslissing van de arts. Maar de slachtoffers geven ook andere oorzaken aan, zoals ‘frustratie’ bij de patiënt of een rookstop (!) voorstellen. Uitlokkende factoren voor psychisch geweld zijn – naast een psychiatrisch verleden – geldgebrek, middelenmisbruik en weigering van een voorschrift.