In 2022 waren er in Vlaanderen 1.024 zelfdodingen, een stijging met 3,7 procent in vergelijking met 2020. Bij vrouwen steeg het aantal suïcides sinds 2020 zelfs met 17,8 procent. Dat meldt Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits (CD&V). De nieuwe cijfers van 2022 tonen aan dat zelfdoding een grote maatschappelijke uitdaging blijft, aldus Crevits.

In 2022 waren er 2,8 zelfdodingen per dag, of 15,4 zelfdodingen per 100.000 inwoners. Terwijl het aantal suïcides tussen 2000 en 2021 nog daalde met 34 procent, steeg het aantal weer in 2022. Bij jonge vrouwen van 15 tot 29 jaar was er zorgwekkende stijging met 26,1 procent in vergelijking met 2020, terwijl er bij mannen in die leeftijdscategorie een daling was met 16,1 procent. 

Er was ook een stijging in het aantal suïcides bij mannen (9,2 procent) en vrouwen (19,3 procent) van 45 tot 59 jaar, mannen (12,5 procent) en vrouwen (34,5 procent) van 60 tot 74 jaar en vrouwen van 75 jaar en ouder (24 procent). Bij zowel mannen (1,7 procent) als vrouwen (9,7 procent) van 30-44 jaar en mannen van 75 jaar en ouder (20,5 procent) was er dan weer een daling vast te stellen. "Het suïcidecijfer van mannen van 75 jaar en ouder is hoog vergeleken met andere leeftijdsgroepen, dus een daling van 20,5 procent is een positieve ontwikkeling", klinkt het in een persbericht. 

"Algemeen werd al van bij het begin van de COVID-pandemie door suïcide-experten wereldwijd voorspeld dat de pandemie niet meteen op korte termijn voor toename in suïcidecijfers zou zorgen, maar eerder op lange termijn gevolgen zou kunnen hebben, onder meer op socio-economisch vlak", legt de minister uit. "Meteen na de laatste coronamaatregen in 2022, brak de oorlog in Oekraïne uit met daaropvolgend de energiecrisis. Het zijn maatschappelijke veranderingen die weinig hoopvolle perspectieven met zich meebrengen."

Crevits wijst er wel op dat internationale studies niet eenduidig zijn over de toenemende cijfers, en professor Gwendolyn Portzky (UGent) van het Vlaams Expertisecentrum Suicidepreventie benadrukt in het persbericht dat voorzichtigheid geboden is en trends pas op langere termijn kunnen worden vastgesteld. Over de stijging bij de jonge vrouwen is een hypothese dat die groep meer zou kunnen hebben geleden door de COVID-19-pandemie in tegenstelling tot andere groepen. Ook de toenemende blootstelling aan suïcidaal gedrag via internet en sociale media kan een belangrijk effect hebben. Zeker meisjes zouden hieraan gevoeliger zijn en zich meer spiegelen aan het gedrag van leeftijdsgenoten.

"Deze nieuwe cijfers tonen aan dat we moeten blijven werken aan preventie rond zelfdodingen. We zetten in op verschillende fronten", aldus Crevits. De regering werkt onder meer samen met het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, de suïcidepreventiewerking van de Centra Geestelijke Gezondheidszorg en het Centrum ter Preventie van Zelfdoding, de organisatie achter de Zelfmoordlijn 1813 die vorig jaar versterkt werd. "We investeren ook preventief in een online aanbod voor jongeren en volwassenen en het aantal OverKop-huizen is deze legislatuur gestegen van 5 tot 69. Jongeren die zich niet goed in hun vel voelen, vinden daar een luisterend oor", zegt Crevits. 

Het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) zal de komende jaren de doelgroep van jonge vrouwen specifiek verder nauw opvolgen. Er komt onder meer een app om suïcidale jongeren te ondersteunen op moeilijke momenten en vorig jaar lanceerde het VLESP ook richtlijnen voor detectie en interventie bij suïcidale gedachten en gedrag bij kinderen en jongeren. Daarnaast blijft de aandacht voor mannen belangrijk, onder meer door bijkomend in te zetten op het identificeren van drempels naar hulp en noden van mannen om hulp te zoeken. 

En ook andere kwetsbare groepen zoals ouderen, kwetsbare beroepsgroepen en personen met een psychische problematiek krijgen specifieke aandacht. Hierbij wordt onder andere ingezet op deskundigheidsbevordering rond het herkennen van en omgaan met suïcidaliteit bij sleutelfiguren en professionelen, initiatieven gericht op suïcidepreventie op de werkvloer en het ondersteunen van naasten en nabestaanden die met zelfdoding geconfronteerd worden in hun omgeving.

Met het derde Vlaamse Actieplan Suïcidepreventie streeft de regering naar een daling van 10 procent in het aantal suïcides in 2030 in vergelijking met referentiejaar 2020. 

Wie met vragen zit over zelfdoding, kan contact opnemen met de zelfmoordlijn op het nummer 1813 of surfen naar www.zelfmoord1813.be.