De vrijgevestigde neuroloog, ook wel stadsneuroloog genoemd, wordt meer en meer gemarginaliseerd ten opzichte van ziekenhuizen en referentiecentra. Wat blijft er nog over als deze evolutie zich voortzet?  

De activiteit van een specialist in de stad wordt nochtans door vele patiënten nog steeds zeer op prijs gesteld: nabijheid, gemakkelijke toegang (men kan vaak parkeren in de buurt van de ingang, de praktijk bevindt zich vaak op de begane grond, enz.) en gemakkelijke planning (raadplegingen 's avonds, op zaterdag, enz.), waardoor men vrij snel een afspraak kan maken. Dat is natuurlijk makkelijker voor een onafhankelijke arts, die zijn tijd onder controle heeft...!

Het zijn dus niet de eventuele -redelijke- niet-conventionele honoraria die de patiënten storen in het licht van dit comfortabele onthaal. De stadsdokter staat ook dichter bij de patiënten. Hij kan zich uitzonderlijk naar de woning van de patiënt begeven om er de naasten of de mantelzorgers en een of andere verzorger te ontmoeten om een gespecialiseerd advies te geven met inachtname van het functioneren van de patiënt in zijn leefomgeving, in de vorm van een zogenaamd psycho-ecologisch consult dat in de context van een chronische neurologische aandoening zeer gegeerd en gewaardeerd is. 

Ziekenhuisgerichte zorg

Anderzijds is de zorgtoegang steeds meer op het ziekenhuis gericht. Een eenvoudig voorbeeld: in maart 2021 moest een poliklinisch specialist een contract hebben met een ziekenhuis om in dat ziekenhuis te kunnen worden gevaccineerd. Anders werd hij aan zijn lot overgelaten, zoals elke andere burger, en moest hij wachten op de oproep van de centrale computer.

Andere voorbeelden zijn nog schrijnender, vooral omdat zij patiënten en hun levenskwaliteit betreffen. Zo zijn er in België verschillende expertisecentra en overeenkomsten in het leven geroepen, met name voor multiple sclerose, maar ook voor neuromusculaire ziekten, cerebrale parese, enz. Die hebben hun nut omdat het terecht gaat om zeer specifieke diagnostische methoden die gebaseerd zijn op "geavanceerde" apparatuur, ingrepen of dure onderzoeken. Anderzijds moeten even dure als zeldzame geneesmiddelen goed worden verdeeld, met een gepaste selectie van de patiënten. Het is dan ook van belang dat "superspecialisten" deze nieuwe ontwikkelingen op de voet volgen in specifieke opleidingen en op internationale congressen, en in staat zijn ze toe te passen, met zorgvuldige controle van de neveneffecten die bekend moeten zijn om patiënten te beschermen.       

Dat alles staat niet ter discussie: de arts in de stad moet patiënten doorverwijzen die gecompliceerd zijn of resistent tegen de gebruikelijke therapieën, en die dus zeer gespecialiseerde zorg behoeven. Deze positie moet echter niet worden overdreven en bijna alle zorg die inherent is aan deze pathologie moet worden toevertrouwd aan gespecialiseerde centra, waardoor vrij elementaire zorg ontoegankelijk wordt voor specialisten op dit gebied.

Een waargebeurd verhaal

Ik zou mijn punt willen illustreren met een recent voorbeeld over het voorschrijven van logopedie aan een patiënt met MS. Volgens een wetsartikel moet dit voorschrift, zelfs voor de eerste logopedische evaluatie, afkomstig zijn van een specialist die werkt in een erkend centrum voor multiple sclerose, wil het door de ziekteverzekering worden terugbetaald. Zo worden de privé-neuroloog sommige diagnostische en therapeutische beslissingen ontnomen die niet erg moeilijk zijn en geen internationale expertise vereisen.  

Hier is het verhaal dat ik meemaakte. Mevrouw D.M. is 67 jaar, ze lijdt sinds haar 28ste aan multiple sclerose en vertoont sinds een twintigtal jaren een secundair progressieve vorm, waarbij ze paraplegisch werd. Sinds enkele maanden is ze zo dysartrisch dat de communicatie met haar man erg moeilijk is. Ik heb dus een logopedische evaluatie voorgeschreven op de klassieke manier, zoals ik gewoonlijk doe, onder andere voor mijn Parkinson- of cerebrovasculaire patiënten.

Ziekenfonds weigert dekking

Tot mijn verbazing kreeg ik van de logopediste een retourtje van het ziekenfonds dat weigerde om de kosten te vergoeden, omdat ik niet aangesloten ben bij een in MS gespecialiseerd centrum! Ik nam contact op met de ziekenfondsarts die mij vertelde dat volgens de wet alleen handtekening en stempel van een geregistreerde specialist voor hem van belang zijn...

"Zelfs als deze specialist de patiënt niet had gezien, zou het voor mij volstaan om mijn document aan de specialist in kwestie over te dragen en hem te vragen onderaan het document te tekenen..."

Hoewel het moeilijk is om een zeer gehandicapte patiënt in een rolstoel naar een specialist te sturen in een ziekenhuis op de 10e verdieping, wat voor de echtgenoot al een praktisch probleem was (parkeren...), heb ik een collega die in een dergelijk erkend centrum werkt, gevraagd deze patiënte te zien voor haar dysartrie. Ik voegde er het hele dossier bij en de redenen voor deze nogal uitzonderlijke aanpak, en in de hoop op een vrij snel antwoord. Ik heb nooit meer iets van deze collega gehoord. In feite heeft de echtgenoot, ondanks het feit dat hij mijn verzoek bij het secretariaat had ingediend, 6 maanden geen afspraak kunnen krijgen.

Ik kan begrijpen dat voor deze collega een patiënt zien die hij niet kent om een aanvraag voor een logopedische beoordeling in te vullen, hem niet veel interesseert temidden van veel belangrijker consulten die hij waarschijnlijk dagelijks moet uitvoeren.

Sinds dan gaf de patiënte het idee van een terugbetaalde logopedie op en vroeg zij haar logopedist om een specifieke behandeling gedurende 2 à 3 maanden, waarvan de kosten ongeveer 800 euro bedroegen. Nadien zag ik de patiënt weer - veel sneller dan de afspraak die de specialist van het geconventioneerde centrum had gemaakt! Ze heeft weer een opwekkend en behoorlijk gearticuleerd gesprek! Wie ook zeer tevreden is, is de echtgenoot, die weer gelukkig kan leven met zijn vrouw!

We lopen achterop

Is het dat wat onze leiders echt willen voor onze patiënten en de lokale zorg? Hoe dan ook, dit bevestigt dat onze beleidsmakers achterop lopen in Europa, terwijl we weten dat in de buurlanden, bijvoorbeeld in Frankrijk, voorschriften door paramedici steeds vaker vrij zijn, zelfs auto-voorschriften, vrij van papierwerk voor diverse vergunningen, of (over-)kwalificatie, wat zelfs defensieve reacties van artsen genereert!.  Zo wordt het voorschrijfrecht uitgebreid en is de verlenging van voorschriften voor minder dan een jaar niet langer gekoppeld aan administratie... om nog maar te zwijgen van de screenings- en vaccinatietaken van apothekers..... 

Als we dus alle zorg, zelfs de basiszorg, voor chronische neurologische pathologieën blijven opsluiten in expertisecentra in ziekenhuizen, zou dit niet alleen gevolgen kunnen hebben voor multiple sclerose en neuromusculaire aandoeningen, maar ook voor andere aandoeningen zoals Parkinson en Alzheimer... ! 

Wat blijft er over voor de stadsspecialisten, wier relatie met de ziekenhuisspecialisten helaas is verslechterd als gevolg van deze verdeeldheid zaaiende politieke besluiten? Morituri vos salutant Laurette Onkelinx, Maggie De Block, Frank Vandenbroucke etcetera!