De Vrije Universiteit Brussel (VUB) wil een toevluchtsoord bieden aan Amerikaanse onderzoekers die hun academisch werk in vrijheid willen voortzetten. De universiteit opent 12 prestigieuze postdoctorale posities voor internationale wetenschappers, met bijzondere aandacht voor Amerikaanse onderzoekers in maatschappelijk relevante domeinen. De beurzen maken deel uit van het Europese Marie Sklodowska-Curie (MSCA)-programma en zijn samen goed voor een budget van 2,5 miljoen euro.

Daarnaast zal de VUB via het Brains for Brussels-programma van Innoviris actief Amerikaanse professoren benaderen die overwegen zich in Brussel te vestigen. Samen met haar Franstalige zusteruniversiteit ULB stelt de VUB ook 18 appartementen ter beschikking voor buitenlandse vorsers die tijdelijk onderdak zoeken in het Brussels Institute for Advanced Studies.

Volgens rector Jan Danckaert is het initiatief een direct antwoord op de toenemende politieke inmenging in het wetenschappelijk onderzoek in de Verenigde Staten onder de vorige regering-Trump. “De Amerikaanse universiteiten en hun onderzoekers zijn de grootste slachtoffers van die politieke en ideologische inmenging. Ze zien miljoenenbudgetten sneuvelen om ideologische redenen”, verklaart hij. “Ook de VUB werd getroffen: twee reeds goedgekeurde onderzoeksprojecten met Amerikaanse partners — over jongeren en desinformatie en over de trans-Atlantische dialoog — werden stopgezet door een ‘verandering van beleidsprioriteiten’.”

De rector benadrukt dat de VUB een veilige en stimulerende omgeving wil bieden aan wetenschappers die vrij en onafhankelijk onderzoek willen doen. “Als Europese pionier in klimaatonderzoek, IVF, artificiële intelligentie en geopolitieke veiligheid is de VUB een uitstekende plek om Amerikaanse toponderzoekers te verwelkomen,” aldus Danckaert. “Onze universiteit werd in 1834 opgericht om vrij onderzoek mogelijk te maken, zonder inmenging van Kerk of Staat. We voelen het als onze verantwoordelijkheid om onze Amerikaanse collega’s te ondersteunen.”

Het VUB-initiatief krijgt een bijkomende symbolische lading door eerdere uitspraken van Donald Trump, die tijdens zijn presidentschap Brussel en de deelgemeente Sint-Jans-Molenbeek omschreef als een ‘hellhole’. Die woorden veroorzaakten toen grote verontwaardiging in Europa.

Om Amerikaanse onderzoekers wegwijs te maken in Brussel, lanceert de VUB een vernieuwde website met academische vacatures (academicpositions.com/employer/vrije-universiteit-brussel) en opent ze een specifiek contactpunt (research.welcome@vub.be) voor vragen over onderzoeksprogramma’s, visa-aanvragen en het leven in de Belgische hoofdstad.