Buurtcomités in vijf Vlaamse gemeenten organiseren samen met milieuvereniging Climaxi een bloedonderzoek naar PFAS bij omwonenden van vervuilde sites. Momenteel is de onzekerheid groot bij buurtbewoners van onder meer een oude stortplaats in Kruisem: "Zijn we onszelf nu aan het vergiftigen of niet?".

"Wij willen de overheid wakker schudden: ook wij zitten met zorgen en problemen", zegt Lucie Canty van buurtcomité Zaubeek Gezond in Kruisem. Ze woont in de buurt van de oude stortplaats en kwam na een bloedonderzoek op eigen initiatief te weten dat ze verhoogde PFAS-waarden in haar bloed had. "Onze grond is ook vervuild. De waarden zijn minder hoog dan in Zwijndrecht, maar veel mensen zijn bezorgd."

"Wie afval achterlaat, moet opruimen", vindt Canty. Volgens haar laten lokale politici niet het achterste van hun tong zien over de zaak. Naast de bloedonderzoeken in Kruisem en Kortemark, die donderdag plaatsvinden, hebben ook Stabroek, Oostende en Ronse een initiatief opgestart. De organisatie verwacht een twintigtal mensen per locatie.

Met de bloedonderzoeken willen de initiatiefnemers de overheid aanzetten tot actie. Climaxi, dat resultaten van de lokale onderzoeken zal samenbrengen en analyseren, vindt dat iedereen het recht heeft zijn bloedwaarden te kennen. "Door kleinschalige onderzoeken en resultaten te publiceren, hopen we dat de overheid ook op andere plaatsen dan Zwijndrecht wetenschappelijke onderzoeken start", zegt Filip De Bodt van Climaxi. Volgens de milieuorganisatie stimuleert het kleinschalig onderzoek de mensen ook om rekening te houden met de gezondheidsmaatregelen.

Het Agentschap Zorg en Gezondheid begrijpt dat mensen meer willen weten over de vervuiling in hun buurt. "Individuele waarden van kleinschalige onderzoeken leren de overheid echter weinig", aldus Lien Thoelen, woordvoerder van het Agentschap. "Onderzoeken op individueel niveau zijn zeer intensief en duur en hebben weinig meerwaarde. Het onderzoek bij Zwijndrecht wordt op een zeer grote schaal gevoerd en wetenschappelijk omkaderd." Thoelen gaat ervan uit dat die resultaten ook meer inzicht opleveren over andere PFAS-sites.

"We hopen dat de resultaten niets opleveren, maar de onzekerheid is momenteel groot", meldt De Bodt. "We hebben niet de pretentie om wetenschappelijk te zijn, maar we willen de overheid op haar verantwoordelijkheid wijzen. In de toekomst hopen we gelijkaardige onderzoeken te organiseren in fabrieken die met PFAS werken."