De schorsing van zeven ZNA-radiologen als bewarende maatregel deed op basis van het verschenen foutenpercentage (1,84%) flink wat stof opwaaien maar blijkbaar zijn de eerder verschenen cijfers in de algemene pers foutief, wat ook aan De Specialist bevestigd werd uit betrouwbare bron. Enkele artsentenoren dringen vooral aan op sereniteit en willen eerst de definitieve cijfers afwachten. De BSR uit haar bezorgdheid bij haar leden.

Volgens onze bronnen ligt het foutenpercentage van 1,84%, dat eerst circuleerde, een flink stuk onder het werkelijke percentage. Op basis van het eerder verspreide (foutieve) foutenpercentage toonde radioloog Rudi Van Driessche zich uiteraard terecht verontwaardigd in onze krant.

VBS-voorzitter Stan Politis stelde nog vooraleer de correcte cijfers in de pers verschenen, het volgende vast.

“We weten twee zaken. Een: er was een interne audit opgestart op vraag van het diensthoofd radiologie. Dat de radiologen op non-actief worden gezet, is een bewarende maatregel die ziekenhuizen soms nemen. In dit geval moeten we eerst het auditrapport afwachten vooraleer de definitieve beslissing valt. De huidige beslissing zal zeker nog bijgestuurd worden”, houdt hij een slag om de arm.

Gigantische toename beelden

“Twee: we weten al langer dat de beeldvorming wordt geconfronteerd met een gigantische toename van het aantal beelden per patiënt. Eén onderzoek genereert makkelijk tussen 5.000 en 15.000 beelden.”

“Dit kan wel een voorbode zijn van wat er zal gebeuren bij de verdere ontwikkeling van artificiële intelligentie. Dat alles vergt te implementeren speciale software, maar als die zelfs aan de universiteiten nog niet ingeburgerd is, mogen we ook niet verwachten dat iedereen al op dat spoor zit. Men weet dat die evolutie eraan komt en een impact zal hebben op het beroep van radiologen, maar men mag hen in die context zeker niet te vroegtijdig aan de kant zetten.”

“Een derde feit”, voegt hij er nog aan toe, “is dat in GZA/ZNA onderhandelingen lopen over de algemene – meer bepaald de financiële – regeling. Het zou wel eens kunnen dat die sfeer een zekere spanning opwekt waardoor de souplesse waarmee men met elkaar omgaat, wat ontbreekt (een hypothese die door een betrouwbare bron in het ziekenhuis bij ons ontkend wordt, maar elders toch opgang maakt, red.). Men gaat dan sneller over tot een formele uitoefening van gezag, misschien een uiting van gebrek aan onderling vertrouwen. Een bewarende maatregel op televisie en aan alle kranten komen uitleggen, is nogal formeel.”

“Zou de directie die boodschap niet op een andere manier hebben kunnen overbrengen – met even groot effect voor de patiënt? Dit is niet goed voor de reputatie van het ziekenhuis, van de radiologen en van de geneeskunde in België. Het schept ook onrust bij de patiënten”, analyseert dr. Politis nog. Meermaals werd de ongelukkige communicatie van het ziekenhuis al ter sprake gebracht.

“Er is ook een klachtenlijn ingesteld, allicht ook om de patiëntveiligheid te borgen. Maar een klachtenlijn instellen tegenover een of meer artsen, levert sowieso minstens enkele tientallen klachten op omdat je geen resultaatsverbintenis hebt als arts”, besluit hij.

Juridisch aspect

Eerder reageerde Bvas al door zich af te vragen of de ingestelde procedure door het ziekenhuis wel correct is gevolgd. Een dergelijke drastische maatregel vraagt op zijn minst ook overleg met de medische raad. Tegelijk stelt Johan Blanckaert (Bvas) zich vragen over beslissingsmacht en co-goverance in dergelijke gevallen. De twijfelachtige communicatie kwam er immers op initiatief van de raad van bestuur en bleek zo in plaats van meer duidelijkheid juist meer onrust te creëren. 

Ook Thomas Gevaert (ASGB/Kartel) dringt aan op de nodige sereniteit vooraleer die definitieve resultaten op tafel liggen. Hij stipt aan dat de oorspronkelijke communicatie in de media over de sanctie en de inhoud van het dossier moeilijk te rijmen viel. Momenteel spreekt hij zich niet uit over de zwaarte van de sanctie en de gegrondheid van het dossier, wel over de manier waarop het naar buiten werd gebracht, ook naar de artsen. Hij betreurt dat radiologen zo geframed werden als ‘zakkenvullers’ bij het brede publiek. Verder hoopt hij dat dit geen vervelend juridisch staartje krijgt “waar geen enkele partij mee gediend is.”

Geen lichtzinnige beslissing?

Als de overlegprocedure correct is verlopen en de audit inderdaad verontrustende gegevens bevat, is de bewarende maatregel van hoofdarts Katrien Bervoets natuurlijk begrijpelijk en zelfs noodzakelijk in het licht van de patiëntveiligheid. Dokter Bervoets onthield zich toe van verdere reacties, ook tegenover De Specialist, totdat de definitieve resultaten bekend zijn. Maar dat volgens welingelichte bronnen de cijfers die in de algemene pers verschenen over het foutenpercentage, niet kloppen en in werkelijkheid veel hoger zouden liggen, zou meteen verklaren waarom snel ingrijpen via een bewarende maatregel zich opdrong. In die zin was het geen lichtzinnige beslissing, al vindt de BSR wel dat we ons daar in een juridisch vacuüm bevinden en dat dit probleem op alle medische raden geagendeerd moet worden.. 

De correcte gegevens kwamen bij hoogdringendheid ook ter sprake op de recentste medische raad van ZNA-cadix, vernamen we van insiders. Het aantal onderzoeken dat niet beantwoordde aan de kwaliteitseisen ligt “significant hoger” dan de 1,84% die tot nog toe werd aangenomen. Van het staal van ongeveer 1.300 onderzoeken, blijkt dat bij minstens 500 dossiers een zeer diepgaande analyse zich aandiende, en 52 dossiers waren in die mate problematisch (en ook niet te wijten aan fouten van de behandelend arts) dat snel handelen zich opdrong. Bovendien spitte men bij 24 dossiers zodanige onjuistheden uit dat patiënten meteen op de hoogte moesten worden gebracht.

Wat het overleg met de medische raad betreft: de artsen zouden al enige input hebben gekregen en zich achter de maatregel hebben geschaard. Bovendien zullen de radiologen in kwestie zeker eerst ingelicht worden over de definitieve resultaten (met dan opnieuw consultatie van de medische raad) vooraleer verder naar de buitenwereld wordt gecommuniceerd.

Uiteraard is het in ieders belang dat dit dossier zo snel mogelijk (hooguit over enkele weken) wordt afgerond. Intussen circuleren allerhande (onbevestigde) berichten in de algemene pers. Bijvoorbeeld over het feit dat ZNA Cadix een chemo opstartte op basis van radiografiegegevens, bij een patiënt die geen kanker had. Alle betrokkenen stellen het op prijs dat de sereniteit rond deze zaak bewaard wordt. Tegelijk vraagt de BSR meer juridische duidelijkheid in het algemeen, ook als zich nog gelijkaardige gevallen zouden voordoen in dit of in andere ziekenhuizen.

> Grote bezorgdheid beroepsvereniging radiologen