Burn-out symptomen treden op bij circa 1 op 5 zorgverleners in de palliatieve zorg. Ze ervaren veel emotionele stress door hun werk. Dat blijkt uit het vandaag verdedigde proefschrift ‘Care about care for healthcare professionals providing palliative care’ van de Nederlandse Floor Dijxhoorn. Ze adviseert om een model te gebruiken waarmee organisaties een cruciale rol kunnen spelen, willen ze de noodzakelijke voorwaarden scheppen voor omgang met de emotionele impact van palliatieve-zorgverlening.
Haar onderzoek, uitgevoerd voor IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) in samenwerking met het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van het Leids Universitair Medisch Centrum, richtte zich op de de emotionele impact van het verlenen van palliatieve zorg.
Deze palliatieve zorg vraagt emotioneel veel van de zorgverlener. Zo bleek uit Dijxhoorns systematisch literatuuronderzoek naar burn-out symptomen dat ongeveer 1 op de 5 palliatieve zorgverleners burn-out klachten ervaarden. Bovendien hadden de mensen die deze zorg verleenden in een algemene setting (zoals een ziekenhuis) een hogere mate van burn-out symptomen dan zorgverleners in een hospice.
ABC-model
Dijxhoorn stelt voor om het ABC-model te gebruiken om gelaagd te kijken naar de ondersteuning van zorgverleners in de omgang met deze emotionele impact. Dit model legt primair de focus op het besteden van Aandacht (A) aan de emotionele impact voor alle zorgverleners. Als ‘Aandacht’ alleen niet voldoende is, moeten Begeleiding (B) en Crisisinterventie (C) beschikbaar zijn. Het model onderstreept de gedeelde verantwoordelijkheid voor het omgaan met de emotionele impact, waarbij organisaties een cruciale rol spelen bij het creëren van de noodzakelijke voorwaarden voor individuen en teams.
Naast het literatuuronderzoek naar burn-out symptomen keek Dijxhoorn eveneens naar interventies ter voorkoming van een burn-out. Die waren voornamelijk gericht op individuele zorgverleners met burn-out klachten en lieten beperkte verbeteringen zien. Ze vond geen studies gericht op interventies gericht op veranderingen binnen een team of organisatie en in de systematische review zaten geen cijfers over Nederland. Daarom nam ze een vragenlijst af bij alle leden van Palliactief, de Nederlandse vereniging voor professionele palliatieve zorg. Hieruit bleek dat ruim tweederde (71%) van deze zorgverleners een zekere tot hoge mate van burn-out symptomen ondervonden en dat zelfs 7% zich al eens vanwege een burn-out had ziekgemeld.
Meer dan een individuele aanpak
Bijna alle leden van Palliactief (97%) gaven aan zelf activiteiten te ondernemen om de emotionele impact van hun werk te beheersen. Ook gaf 23% aan extra ondersteuning nodig te hebben vanuit hun team of organisatie. Vooral tijd om impactvolle gebeurtenissen met collega's te kunnen bespreken en een veilige teamomgeving, werden genoemd. Het belang van interventies op team- en organisatieniveau bleek ook uit de interviewstudies die Dijxhoorn uitvoerde onder artsen, verpleegkundigen en verzorgenden die werkzaam waren in ziekenhuizen, thuiszorg of verpleeghuizen. Hoewel verlenen van palliatieve zorg intensief is, geeft het ook veel voldoening, gaven de professionals in de interviews aan. Ook gaven zij aan dat ze zich door de werkzaamheden bewuster worden van wat belangrijk is, in het leven.
De resultaten van Dijxhoorns onderzoek beklemtonen dat zorgverleners naast voldoening, ook uitdagingen en emotionele stress ervaren bij het verlenen van palliatieve zorg. Het is belangrijk om deze beroepsgroep de komende jaren zo gezond mogelijk te houden. Bij de totstandkoming van het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland werd ‘persoonlijke balans’ niet voor niets als een belangrijk thema benoemd. Om als zorgverlener goede zorg te kunnen blijven leveren, is bewustwording van de emotionele impact die het leveren van palliatieve zorg kan hebben, erg belangrijk.
Het proefschrift van Floor Dijxhoorn wordt binnenkort hier gepubliceerd.
