Het ontwerp van koninklijk besluit over zorg op afstand, voorgelegd aan het Verzekeringscomité van het Riziv, schept een wettelijk kader voor telegeneeskunde in België. Het legt de procedures vast voor zorg op afstand, zoals teleconsultatie, en integreert deze praktijken in het gezondheidszorgsysteem. Dit initiatief is een antwoord op de digitale evolutie van de post-pandemische gezondheidszorg.

Vóór de covid-19-pandemie had België geen specifieke regelgeving voor telegeneeskunde. De gezondheidscrisis heeft de ontwikkeling van zorg op afstand echter aanzienlijk versneld. Om de pandemie te bestrijden en de zorgcontinuïteit te garanderen, werden bij Koninklijk Besluit nr. 20 van 13 mei 2020 tijdelijke maatregelen genomen om zorg op afstand mogelijk te maken. Deze maatregelen blijven van kracht tot 31 december 2025.

Impact pandemie op telegeneeskunde
De pandemie heeft het nut van telegeneeskunde aangetoond, met name om de verspreiding van ziekten te voorkomen en patiënten beter te kunnen opvolgen, vooral chronisch zieken. Er zijn echter problemen geconstateerd zoals de bescherming van de privacy van patiënten, de integratie van telegeneeskunde in traditionele gezondheidszorgdiensten en de acceptatie van deze technologie door zorgverleners en patiënten.

Ontwikkeling juridisch kader telegeneeskunde
Met het oog op deze uitdagingen werden in het najaar van 2020 werkgroepen opgericht om een algemeen wettelijk kader voor telegeneeskunde te ontwikkelen, met inbegrip van wettelijke definities en vereisten op het vlak van organisatie en therapeutische kwaliteit. Het ontwerp van koninklijk besluit dat het resultaat is van deze werkzaamheden definieert de voorwaarden van diensten op afstand en zal van toepassing zijn op diensten die aanleiding geven tot een bijdrage van de verplichte ziekteverzekering (raadpleging op afstand, behandeling op afstand, expertise op afstand, consultatie op afstand, monitoring op afstand en advies op afstand) en de algemene toepassingsvoorwaarden (bijvoorbeeld de noodzaak van voorafgaand fysiek contact).

In het ontwerp wordt de terugbetaling door de verzekering voor zorg op afstand beperkt tot zorg op afstand die wordt verleend door een zorgverlener die gemachtigd is om het beroep uit te oefenen en gevestigd is in België, in een lidstaat van de Europese Unie of in een lidstaat van de Europese Economische Ruimte of in Zwitserland. Zorg op afstand wordt geacht in België te zijn verleend als de zorgverlener(s) in België is (zijn) gevestigd.

Aanbieders van informatie- en communicatietechnologieën om zorg op afstand te leveren, moeten een aantal punten garanderen:

• het hebben van de geïnformeerde toestemming van de begunstigde
• ervoor zorgen dat de zorgverlener en de begunstigde een betrouwbaar systeem gebruiken voor de authenticatie van hun identiteit
• ervoor zorgen dat video-, audio- en persoonlijke datacommunicatie en de uitwisseling van documenten met persoonlijke gegevens wordt uitgevoerd met end-to-endencryptie
• de aanbieder van de gebruikte technologie op geen enkel moment kennis kan nemen van de inhoud van deze communicatie of documenten
• ervoor wordt gezorgd dat aan het einde van de zorgverlening alle persoonsgegevens worden gewist en niet langer worden gebruikt door de aanbieders.

Hetzelfde geldt voor de gebruikers: zij mogen de video- of audiocommunicatie niet opnemen of opslaan, behalve met de voorafgaande en uitdrukkelijke toestemming van alle deelnemers aan de communicatie. In geval van voorafgaande en uitdrukkelijke toestemming van de begunstigde mag de video- of audiocommunicatie worden opgeslagen op het platform dat wordt gebruikt voor de duur van de zorg op afstand.

Invloed van rapporten en studies
Dit project is gebaseerd op de aanbevelingen van verschillende invloedrijke rapporten, zoals het Hantson-rapport over mobiele telegeneeskunde, het OSE-rapport over grensoverschrijdende telegeneeskunde, het KCE 328-rapport over videoconsulten voor chronische somatische aandoeningen en het KCE 354-rapport over telemonitoring van covid-19-patiënten.
Tijdens een vergadering van de werkgroep telegeneeskunde in juni 2023 werd het ontwerp van koninklijk besluit voorgesteld en voor opmerkingen voorgelegd aan de leden. Deze feedback werd verwerkt in de definitieve versie van het ontwerp.

Het koninklijk besluit zal van toepassing zijn op alle diensten op afstand die terugbetaalbaar zijn onder de verplichte ziekteverzekering (met uitzondering van de diensten die onder KB nr. 20 vallen) om een algemeen kader van definities en toepassingsvoorwaarden te creëren voor de verschillende sectoren van de verplichte ziekteverzekering.