In ‘Biefstuk in de broek’ ontleden dr. Tom Teulingkx en Marc Geenen vanuit medisch oogpunt 42 mythes in de sport. Zakelijk als het moet, luchtig als het kan. Zijn het feiten of fabels?

De mythes die aan bod komen gaan van ademspiertraining over dry needling tot zadelpijn, aangevuld met een register van 500 trefwoorden - voor wie tussen de 42 hoofdstukken in de inhoudstafel niet meteen vindt wat hij zoekt - en een lijst van geconsulteerde wetenschappelijke publicaties. Het resultaat is een mengeling van harde wetenschap met hier en daar wat humor, stippen de auteurs in hun voorwoord aan. Ze gingen ook te rade bij medische experts. 

Enkele van de onderwerpen die aan bod komen zijn: Is een hoge hartslag goed of slecht voor sporters? Moet je ijs leggen na een sportblessure? Kun of wil je weten hoe lang je kind wordt? Wat is die rare steek die zoveel sporters voelen? Zijn korte work-outs even effectief als lange? De zin en onzin van puffers, en de toverspons en de magische spuitbus. In het hoofdstuk over sporten op het ritme van hormonen wordt ingegaan op de menstruatie, zwangerschap en de menopauze. Ook dry needling, waarbij een naald in een ‘triggerpoint’ of spierknoop wordt geprikt komt aan bod als middel tegen het bestrijden van spierpijn.

Ademspieren

Verrassend is het openingsstuk over het belang van goed getrainde ademspieren bij sporters. Dat is nuttig omdat de metaboreflex extra bloed naar de levensnoodzakelijke ademspieren stuurt om, zodra de arbeid van de ademhalingsspieren een drempel overschrijdt, de verzuring tegen te gaan. ‘Je ademspieren apart trainen loont de moeite. Het is vreemd dat maar weinig sporters daarvan op de hoogte zijn of met die kennis iets doen’, klinkt het.

Aan (vermeende) kennis op andere domeinen van de medische en trainingswetenschap ontbreekt het amateursporters die al eens iets googelen vandaag niet. Wat huisartsen daardoor wellicht vertrouwd in de oren klinkt, is de vraag naar bloedonderzoeken waarmee steeds meer vrijetijdssporters op consultatie komen. Gedreven door het adagio ‘meten is weten’ en aangespoord door apps en wearables die alles in cijfers vangen gaan ze op zoek naar steeds meer controle over hun prestaties. 

Matiging

De auteurs pleiten voor matiging (‘De meeste gezonde amateursporters hebben in tegenstelling tot wat je soms leest geen bloedonderzoek nodig’) en waarschuwen voor onverantwoorde excessen, zoals doe-het-zelf-bloedtests die doping in de hand kunnen werken, want op mijnlabtest.nl kun je een testosteronkit bestellen en op anabolenkopen24.nl kan je, welja, inderdaad.

De auteurs verwoorden hun betoog zakelijk als het moet: ‘Het eiwit alfa-actinine-3 in snelle spiervezels (type IIb) komt meer voor bij sprinters dan bij niet-sprinters. Door een variatie in het ACTN3-gen, dat de productie van alfa-actinine-3 regelt, moet zowat 1 op de 5 Europeanen het zonder dat eiwit stellen.’

Maar ze pakken het luchtiger aan als het kan: ‘Doe na enkele krachtsessies in de sportschool een cardiobeurt, anders zit je straks met een monstertruck die door een 2pk-motortje moet worden aangedreven.’ Of ze doen het met een kwinkslag: ‘Uit onderzoek weten we dat het risico op een hartstilstand tijdens het seksen daalt naarmate je vaker sekst. Je mag de vorige zin met een fluostift markeren.’

De teksten zijn gefragmenteerd - en vergen daardoor weinig inspanning van de lezer - door het gebruik van tussentitels (‘Ice ice maybe’), quotes, grafieken, kaderstukjes, af en toe een foto en een beknopte conclusie, indien nuttig met een verwijzing naar gerelateerde hoofdstukken in het boek. Bij het hoofdstuk over loopschoenen met koolstofvezelplaten wordt onder andere ook uitleg gegeven over de twee vrijstaande vetergaatjes bovenaan loopschoenen, met een QR-code als doorverwijzing naar YouTube-filmpje voor praktische hulp.

Doordat je vrijuit kan grasduinen en hoofdstukken of zelfs delen ervan door elkaar kan lezen, heb je het boek in no time uit en/of wordt het een werk waar je graag naar teruggrijpt als je wil weten hoe iets nu weer zat.

Catchy maar toch inhoudelijk sterk

‘Biefstuk in de broek’ is een catchy titel die verwijst naar een volkse wieleranekdote, maar dekt een lading die inhoudelijk sterker is dan hij laat vermoeden. Het boek slaagt erin sport gerelateerde medische onderwerpen met kennis van zaken – en dus ook genuanceerd - aan te snijden en toch toegankelijk te blijven. Dat doet het niet alleen door to the point te zijn en door een doordachte opbouw, maar zeker ook door de vlotte schrijfstijl. 

‘Biefstuk in de broek - Feit of fabel - 42 mythes in de sport’ van dr. Tom Teulingkx en Marc Geenen telt 206 pagina’s, is uitgegeven bij Manteau en kost 24,99 euro.