Op het Lentesymposium van 23 maart met als moderator Thomas Gevaert (voorzitter Kartel/ASGB) lieten enkele tenoren hun licht schijnen over het huidige en toekomstige gezondheidssysteem. Waar staan we en waar moeten we naartoe? Pedro Facon wil de perverse kantjes uit het huidige financieringssysteem.
"Hoe kunnen we ons systeem veranderen? De covidpatiënt was een 'langligger' waaraan niet veel prestaties gefactureerd konden worden. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat organisatorisch en financieel ziekenhuizen veel minder gevoelig worden hiervoor en dat een covidpatiënt wordt als een andere patiënt die binnenkomt?"
Pedro Facon: "We kennen een ziekenhuissysteem dat sterk prestatiegericht is. Bij de huisartsen is het al sterk geëvolueerd, met een belangrijke component voor de financiering van de populatie of de algemene ondersteuning van de praktijk. Bij de specialisten zal de hervorming die er nu zit aan te komen, ervoor zorgen dat het ziekenhuis niet meer gestut moet worden door de prestaties van de specialisten. De jonge specialisten, de ASO's, hoor ik vooral spreken over hun werkomstandigheden. Het zuiver prestatiegedreven model zullen we moeten inwisselen voor een ander, meer gemengd, systeem. Dat tekende onder meer professor Annemans al uit in het verleden. Er zal natuurlijk altijd gedeeltelijk een prestatiegedreven component blijven, die brengt productiviteit in het systeem. Het wordt een beetje een complex systeem, maar het kan om de perverse kantjes eruit te halen."
Professor emeritus Erik Schokkaert beklemtoonde dat in het systeem veel meer flexibiliteit ingebakken moet worden. Margot Cloet hoorde van de andere sprekers vaak dezelfde debatten en standpunten als die van vier jaar geleden, voor covid-tijden. "De personeelscrisis zal ons dwingen tot keuzes. Ook wij hebben ons wel eens bezondigd aan corporatisme, maar nu moeten we echt kiezen en enkele heilige huisjes afbreken. Neem die discussie over de SARSCoV2-vaccinatie door apothekers: in heel de wereld vaccineren apothekers. De tijd van politieke daadkracht en leiderschap is aangebroken. We kunnen niet blijven overleggen. Ik pleit mee schuldig dat we zelf te snel onze eigen paraplu opentrekken."
Of er ook al een mentaliteitsverandering is in de academisch wereld en bij de opleidingscentra, wou medemoderator Maaike Van Overloop weten.
"Ik denk dat die mentaliteitsverandering er al is", antwoordde dr. Geert Meyfroidt (diensthoofd Intensive Care UZ Leuven). De nieuwe generatie bekijkt het leven anders dan wij toen. Ze is zeker bereid om de handen uit de mouwen te steken - wat ze ook massaal deed tijdens de covidcrisis. Van de kant van de opleiders moeten we ook eens kijken dat het voor ons haalbaar blijft met assistenten die minder beschikbaar zijn. Onze generatie leerde nooit 'neen' zeggen, maar wij hebben dan ook geen bescherming van onze arbeidstijd. Wellicht komt die er met de generaties die opschuiven. Maar we moeten naar een echt duurzaam model."
"De olifant in de kamer is dan wel dat het gezondheidszorgbudget zal moeten stijgen", merkte Prof. Schokkaert op. "...maar de herijking van de erelonen en andere verschuivingen scheppen ook ruimte", wist dr. Meyfroidt. "Heel wat zaken zijn historisch opgebouwd, hier is heel veel mogelijk."
"En men moet ook keuzes maken. De medische hardnekkigheid is soms heel groot, ook het verwachtingspatroon van de patiënten op dat vlak."
"Die onrealistische verwachtingen gaan in twee richtingen", riposteerde dr. Meyfroidt. "Familieleden die patiënten aan een beademingstoestel zien liggen en opmerken dat die dat nooit gewild zou hebben om vervolgens te eisen dat de behandeling stopt terwijl er een perfecte kans op survival is. Anderzijds wil men bij 90-plussers soms nog een hart-longmachine of weet-ik-wat aansluiten. Therapeutische hardnekkigheid kun je niet alleen op het artsenkorps afwentelen."
"Als het gaat over zogenaamd 'shared decision making' is dat begrip vaak niet van toepassing omdat ik als arts veel meer weet dan de patiënt. Dat begrip kun je alleen toepassen met een familielid van een andere intensivist! Die weten ongeveer even goed waarover het gaat. De familie weet dat niet. Ik wil vooral weten wie de patiënt was tijdens zijn/haar leven, met welke waarden. Dat vertelt me veel meer over al dan niet vervangende therapie of beademing dan iemand die komt aanzetten met een papiertje over de laatste wilsbeschikking."
