Dokter Michel Bafort, gynaecoloog bij AZ Alma, stelt voor om een Hoge Raad voor Veilig Medisch Handelen op te richten. Die moet het aantal medische fouten naar beneden halen want een nieuw overlegmodel in ziekenhuizen tussen directie, artsen, zorgverleners en patiëntenorganisaties kan een cultuurverandering bewerkstelligen.

"Te 'voorkomen medische fouten' zorgen voor meer dodelijke ongevallen dan het verkeer. Tijdens een ziekenhuisopname kan een patiënt één of twee medicatiefouten verwachten. Studies hebben ook aangetoond dat een arts op het hoogtepunt van zijn kunnen niet meer dan 70% juiste diagnosen stelt."

"Een nieuw overlegmodel (corporate governance) in ziekenhuizen tussen directie, artsen, zorgverstrekkers en patiëntenorganisaties zou een cultuurverandering moeten teweegbrengen waarbij samenwerken centraal staat."

"Communicatie dient herbekeken te worden vanuit de visie dat artsen en zorgverstrekkers overspoeld worden met circulaires en e-mails die geen zinnig mens allemaal kan lezen."

"CRM (Crew Resource Management) trainingen dienen op iedere kritieke dienst vanzelfsprekend te worden."

Nieuw beheersmodel medische incidenten

Er dient een nieuw model voor het beheer van medische incidenten uitgewerkt te worden, gebaseerd op een depenalisatie van (bijna) incidenten indien deze binnen een beperkte tijd worden gemeld in een hiervoor uit te werken veilig-meldsysteem en voor zover deze niet intentioneel van aard zijn.

Kennisgeving gebeurt dan op ziekenhuis- en netwerkniveau. Verbetercycli die hieruit voortvloeien, worden georganiseerd op elk niveau en staan onder toezicht van een Hoge Raad voor Veilig Medisch Handelen, die ook, indien nodig, de informatie mag/kan/moet anonimiseren. Wetgevend werk is noodzakelijk om dit meldcircuit af te schermen van juridische inbeslagname.

Deze Hoge Raad dient samengesteld te worden uit magistraten en artsen (deskundigen).

De depenalisatie van een incidentmelding binnen de organisatie van een nog op te richten Hoge Raad voor Veilig Medisch Handelen zal de bestaande rechten van de patiënten niet schaden. De patiënt kan nog steeds het fonds voor medische ongevallen (FMO) of de rechtbank aanspreken voor een schadevergoeding.

Gegevens uit het voorgenoemd veilig-meldsysteem kunnen echter niet gebruikt worden in de burgerlijke rechtbank of voor het FMO. Of het strafrechtelijk luik in de rechtspraak bij niet-intentionele medische fouten behouden dient te blijven, stel ik echter wel in vraag (Het strafrechtelijk luik bestaat niet in de Verenigde Staten).

Win-win

Een nieuw meldsysteem voor incidenten kan tal van voordelen bieden. Uit voorbeelden in de Verenigde staten (Virginia Mason Health System in Seattle) blijkt dat met zo'n foutmeldingssysteem het aantal medische fouten drastisch daalt en dat hierdoor de verzekeringspremies gelijkmatig dalen (tot 74%).

Het spreekt voor zich dat de patiënten hier het meeste voordeel uithalen (minder complicaties en minder heropnames). Maar ook het Riziv wint erbij, om dezelfde redenen. Artsen en ziekenhuizen zien hun verzekeringspremies dalen en zullen zich minder moeten verdedigen voor de rechtbank, wat dan weer de psychische druk bij artsen en andere zorgverstrekkers zal verminderen (met minder burn-out, depressies en zelfmoorden tot gevolg).

Dit nieuw veilig-meldsysteem heeft dus enkel voordelen en werkt kostenbesparend.

Artsen kunnen worden aangemoedigd om in dit nieuwe systeem te stappen op vrijwillige basis, door hen een vermindering van de verzekeringspremie en een premie van het Riziv aan te bieden.

Waarop wachten we nog?

Michel Bafort
Gynaecoloog - Verloskundige bij AZ Alma