Aan vibes geen gebrek voor de rubriek Good ViBeS! Alhoewel, aan positieve en hoopgevende waarschijnlijk wél. De voorbije 2 jaren waren  – zelfs afgezien van die Covid-perikelen waarvan wij pathologen toch relatief gespaard bleven met slechts 10 tot 25% inkomstenverlies – nog nooit zo intens.

"In wat volgt wens ik het niet zozeer te hebben over de loodzware beproevingen die de toepassing van de IVDR (in vitro diagnostic regulation) ons zal opleggen, maar wel over hoe wij, pathologen, het hoofd zullen bieden aan de toekomstige uitdagingen inzake workload én kosten van de labs."

(…)

"Omdat onze honoraria sinds ruim 20 jaar niet aangepast zijn én ze de enige financieringsbron zijn, rijst acuut de vraag 

·      hoe we met de beschikbare human resources, de sputterende instroom + gestage uitstroom en toenemende behoefte aan superspecialisten het hoofd bieden aan de immer toenemende werkdruk inzake kliniek, management en coördinatie; 

·      hoe we met de beschikbare financiële resources het hoofd bieden aan de stringentere kwaliteitseisen (ISO en IVDR!), gepersonaliseerde en moleculaire geneeskunde, de noodzaak aan automatisering en informatisering en dit binnen de context van weerkerende budgettaire saneringsprogramma’s."

(…) "We zijn er ondertussen wel overtuigd van geraakt dat digitalisering met centralisatie van (een deel van) de techniciteit en overhead, waaronder management in de ruimste betekenis, deel zullen uitmaken van de oplossing."

Veel meer dan een lab

(…) "Pathologische Anatomie is veel meer dan een lab: het begint pas ná de lab-activiteit. Vanaf het moment dat een patholoog de tijd krijgt om klinische vraagstelling en morfologie naast elkaar te leggen en een antwoord of diagnose formuleert opdat onze dierbare collega-clinici verder kunnen. De enige bestaansreden van een lab in de Pathologische Anatomie is de transformatie van stalen tot hoogkwalitatieve gekleurde glaasjes opdat wij ons werk kunnen doen, maar op zich genereert dit lab geen enkel klinisch bruikbare output."

"Desondanks eiste men dat wij er disproportioneel veel resources in staken in de vorm van geld, tijd en aandacht. Waardoor het voor de overheden evident werd dat zelfs met een niet-aangepast honorarium een medisch-technische dienst onderhouden kan worden."

"Maar dat is het niet! Wij hebben daarvoor noch de middelen noch het volume zoals een lab Klinische Biologie of een dienst Medische Beeldvorming waarmee we al te vaak ten onrechte vergeleken worden. Onze honoraria zijn niet bijgestuurd met dit oogmerk en er kwam geen enkele bijkomende financiering. Men heeft via de honoraria artsen nooit betaald voor kwaliteit, management of zorgcoördinatie. Artsen deden dit gratuit vanuit hun intuïtieve bezorgdheid voor de zorgkwaliteit."

"Nu onze resources ontoereikend lijken, zal bijkomende financiering nodig zijn voor het lab Pathologische Anatomie 2.0, bv. uit het BFM zoals met de B3 voor medisch-technische diensten."

"Ook ons voorstel om naar het Franse model een forfaitaire financiering buiten nomenclatuur voor de universitaire labs en een honoraria-gebaseerde prestatiefinanciering voor de niet-universitaire ‘perifere’ labs te voorzien, dient men ernstig te overwegen."

"Zoals appelen niet met peren te vergelijken zijn, is de activiteit van een perifeer geenszins met die van een universitair lab vergelijkbaar. Hun opdracht is veelzijdiger en complexer waardoor sui generis minder efficiënt. En kliniek, onderwijs & navorsing en hun overeenkomstige financieringen zitten verweven in een Gordiaanse knoop. Daarom kan men ons in de volgende fase 2 van de nomenclatuurhervorming niet over één kam scheren."

"Zoals een oude wijze ooit zei: “Ge kunt niet gelijk doen voor iedereen als niet iedereen gelijk is.” Daarenboven zijn wij pathologen nog steeds multidisciplinair en transmuraal collegiaal en niet bereid mee te gaan in eender welke (verdoken) vorm van divide et impera politiek. 

(…) "Schaalvergroting van de labs om de overhead te dragen vanuit een structuurfinanciering lijkt een praktische toepassing van the theory of economies of scale and scope. “Small is beautiful but big is necessary” is  pijnlijke realiteit. m.a.w. één van de oplossingen. Dus moeten ook pathologen nadenken over samenwerken in grotere professionele associaties."

"Omdat

1. het logistiek een bravourestuk wordt om op Belgische schaal alle pathologiestalen en pathologen fysiek te concentreren in een 25-tal centrale labs,

2. onze discipline an sich meer medisch dan technisch is, en

3. daarom pathologen veeleer thuishoren in een ziekenhuis bij hun collega’s clinici dan in een centraal lab, ligt de old-fashioned way van (samen)werken uiteraard niet voor de hand. Dé uitdaging bestaat erin de producten van die centrale labs (= gekleurde glaasjes) tijdig bij de juiste pathologen te krijgen."

"‘Gelukkig’, als corona ons één iets duidelijk maakte, is het wel het inzicht dat digitaal samenwerken vaak een valabel alternatief biedt voor vele filekilometers om fysiek te gaan samenhokken in grote, centrale labs. In plaats van stalen, glaasjes en pathologen logistiek te verschepen zal verdelen van digitale casussen onder de beschikbare online pathologen in functie van hun aandachtsgebied of expertisedomein, iets oplossen."

"Een direct gevolg van deze toekomstige vernieuwing is de behoefte aan superspecialisatie waardoor de houdbaarheidsdatum van het all-round patholoogprofiel alsmaar dichter komt. Al die verhoopte ‘superpathologen’ zijn er nog niet, die moeten nog gemaakt worden (…). Er schort duidelijk iets aan onze populariteit of aan de manier waarop aspirant collega’s tijdens hun opleiding met onze discipline in contact komen en willen blijven (vooral in Wallonië). Ook hiervoor werd een taskforce opgericht die al van bij de aanvang bescheidenheid pleitte over de verhoopte vrucht van haar inspanningen. (…)"

"Eén van de oplossingen om onze nood aan brains in te vullen, is artificiële intelligentie, naast telepathologie als toepassing binnen onze toekomstige digitale labs, waarbij computers en algoritmes online cyberpathologen over de grenzen van elk ziekenhuis en lab zullen bijstaan in screenen, sorteren en kwantificeren van digitale casussen."

"Dit scenario is niet een zoveelste utopie. Het bestaat en het werkt, is succesvol in o.a. Scandinavië maar is in de huidige Belgische context een nog ver-van-ons-bed show als wij hiervoor geen steun krijgen. Zonder samenwerken en het aanboren van nieuwe sources kan deze business case onmogelijk gerealiseerd worden."

"Daarom hoop ik oprecht dat we constructief on speaking terms kunnen blijven met onze overheden en door hen niet herleid zullen worden tot avatars of would-be gladiatoren die de arena van nomenclatuur- en ziekenhuishervormingen zullen moeten vullen opdat zij daarna naar eigen oordeel de brokken kunnen verdelen als resultaat van een geslaagde zoveelste sanering."

"En ik hoop ook oprecht dat John Lennon gelijk krijgt: “Everything will be okay in the end. If it’s not okay, it’s not the end. “"

Wie dat wil, kan de integrale versie van deze tekst opvragen bij de redactie.