Op de studiedag van Zorgnet-Icuro over netwerken deze week sprongen twee praktijkvoorbeelden in de kijker: het kersverse Antwerpse Helix-netwerk en het ook al jonge Netwerk Gent. Hun werking werd toegelicht door respectievelijk netwerkcoördinator Helix Johnny Van Der Straeten en Niko Gobbin, algemeen directeur AZ Sint-Lucas Gent.

“Helix is de naam van ons nieuwe netwerk, nog maar enkele dagen geleden officieel”, lichtte de netwerkcoôrdinator toe. “Het verwijst naar helen, genezen, maar ook naar de complexe samenwerkingsvorm en naar innovatie op geneeskundig vlak.

Geografisch is het inderdaad niet evident om samen te werken in de huidige netwerkvorm: het netwerk begint in de Voorkempen bovenaan Antwerpen en eindigt in Klein-Brabant onderaan. “Tussenin ligt de enige stad die er echt toe doet”, grapte de netwerkcoördinator. Van Der Straeten beseft dat in de huidige Antwerpse constellatie geregeld overleg met de twee andere grote spelers, ZNA en GZA, nodig is. Dat gebeurt ook om de drie maanden.

Daadkrachtige artsen

In het netwerk zelf is de overlegstructuur opgebouwd uit een maandelijkse CEO-bijeenkomst om ‘gemeenschappeljke belangen te definiëren’. Een strategisch medisch comité, gedomineerd door artsen (14/18 leden) heeft een grote beslissingskracht. Daarnaast is er het coördinatiecomité – een mixvorm van raden van bestuur en medische raden-  al evenzeer met een sterke artsenvertegenwoordiging (14/34). Wel moeten alle beslissingen in deze organen nog definitief bekrachtigd worden door de raden van bestuur van de zes deelnemende ziekenhuizen, nadat de medische raden beslist hebben.

Voorlopig koppelt men voor alle beslissingen nog terug naar de individuele ziekenhuizen, “want we wachten op de uiteindelijke wetgeving om verdere stappen te zetten”. Een verzuchting die geregeld te horen viel bij alle ziekenhuisdirecties op de studiedag.

“Op dit moment wordt het netwerk vooral gedragen door de samenwerkende directeurs en medische raden en veel minder door de bestuurders”, aldus nog Van Der Straeten. “Delicate financiële beslissingen gaat men nog uit de weg. Wel zijn al een tiental medische projectgroepen opgericht, een pragmatische zet die maakt dat er toch al heel wat vooruitgang geboekt kan worden. Opvallend is dat daarvan drie groepen door artsen zelf zin het leven zijn geroepen en meteen volop draaien wegens de hoogdringendheid: handchirurgie (havenongevallen), anatomopathologie (technologiegedreven) en pijncentra. Die groepen getuigen van een grote ondernemingszin en er zijn ook al afspraken gemaakt voor de wachtdiensten.

De wil om vooruit te komen is er dus, nu de wetgeving nog. Daarmee kunnen we naadloos naar het volgende praktijkvoorbeeld uit Gent.

Hindernissenparcours

In Gent vormen het AZ Sint-Lucas, het UZ Gent en AZ Jan Palfijn het Netwerk Gent (werknaam). “Aanvankelijk een moeilijke, gedwongen samenwerking”, gaf CEO AZ Sint-Lucas Niko Gobbin toe. Hij verontschuldigde Prof. Renaat Peleman (UZ Gent) die oorspronkelijk de werking zou toelichten.

Gobbin: “We kampten dus in het begin met sterke weerstand - ook al wegens de sterk concurrentiële omgeving - die we moesten ombouwen naar vertrouwen en een win-win. Waarbij de discussie zoals meestal gaat over hoe de winst verdeeld wordt, maar dat viel op te lossen. Enkele samenwerkingsvormen bestonden al: denk aan het succesverhaal CoZo en de gezamenlijke MUG-associatie AZ Sint-Lucas en Jan Palfijn. Op klinisch vlak bestaan er verder een 20-tal samenwerkingen, het fundament om verder op te bouwen.

Onduidelijk loopbaanperspectief

Gobbin schetste nog heel beeldend alle mogelijke hindernissen die op het parcours kunnen opduiken. "Voor de artsen is dat op dit moment vooral het onduidelijke loopbaanperspectief. Aanvankelijk werd ook veel afgeremd omdat de hindenissen niet benoemd werden, maar dat stadium is men nu voorbij", aldus Gobbin, "omdat de betrokken ziekenhuizen nu zouden geloven in verandering, wat maakt dat het netwerk kan versnellen." Hij besloot daarom  optimistisch: "De bewolking boven het Netwerk Gent is opgetrokken."