De Staten-Generaal Geestelijke Gezondheid (SGGG) voert vandaag op verschillende plaatsen actie tegen de vele en lange wachttijden voor mensen die nood hebben aan geestelijke gezondheidszorg. Alle deelnemende voorzieningen zetten een stoel voor de deur voor elke persoon die op ondersteuning wacht, onder de slogan #STOELENTEKORT.

De SGGG, een belangenorganisatie van de sector die bestaat uit onder meer professionals, academici, directies van instellingen, patiënten en mantelzorgers, stelt dat wachttijden niet alleen een tijdelijk probleem zijn voor de patiënt, maar er ook voor kunnen zorgen dat het probleem in kwestie erger wordt bij gebrek aan behandeling. 

De toestand in Vlaanderen is momenteel op meerdere plaatsen "ernstig tot kritiek", klinkt het. Een eigen bevraging onder zorgorganisaties en -professionals wees bijvoorbeeld uit dat meer dan 70 procent momenteel een wachtlijst of -tijd hebben. Op de campagnewebsite van #STOELENTEKORT staat de teller van het aantal personen dat wacht op ondersteuning bij de zorgverstrekkers die aan de actie deelnemen op 4.530 en de wachttijden zouden variëren van 1 tot maar liefst 23 maanden, met een gemiddelde van 6 maanden.

"De geestelijke gezondheidszorg moet direct toegankelijk worden", zegt Kris Van den Broeck, directeur van de SGGG. "De oplossing ligt niet alleen in meer capaciteit aan mensen en middelen, maar ook in capaciteitsverschuiving en organisatie van de zorg, betaalbaarheid en attitude bij patiënten en zorgverstrekkers. Personen met een geestelijke nood moeten makkelijker de weg naar de gepaste zorg vinden. Dat is een werk van velen."

De verschillende overheden in ons land hebben wel al duidelijke engagementen genomen om iets aan het probleem te doen, stelt de SGGG. "Op termijn zullen de bijkomende investeringen hun effect hebben", meent Van den Broeck. "Intussen is er meer nodig om de wachttijden te verkorten. We moeten een beter zicht krijgen op wie er wacht op welke zorg. Tegelijk moeten we met vereende krachten de wachtenden en hun naasten ondersteunen om te vermijden dat de zorgnoden tijdens het wachten nog groeien."

De sector zelf gaat volgens de SGGG zo goed en zo kwaad mogelijk om met het probleem. De bevraging die de belangenorganisatie deed wijst uit dat de meeste zorgaanbieders aan een of meerdere vormen van wachttijdenbeheer doen. Dat kan gaan van het aanbieden aan de zorgvrager van lectuur of een online aanbod dat zelfstandig wordt doorlopen, over een kort, afgebakend individueel of groepstraject, tot laagfrequente individuele consultaties om een verergering van de problemen te beperken. Het aanbieden van informatie is de meest populaire strategie.

De zorgaanbieders stellen echter dat ook voor dat wachttijdenbeheer extra inspanningen nodig zijn en dat een structurele aanpak ontbreekt. Wachtlijstmetingen zijn bovendien niet overal voorhanden of zijn te weinig gedetailleerd en vaak het resultaat van een ruwe schatting, wat de precieze omvang van het probleem onduidelijk maakt.