Artsen en ziekenfondsen stellen voor om niet langer de geneesmiddelen tegen alzheimer terug te betalen omdat ze onvoldoende werken. Dat schrijven De Standaard, Het Nieuwsblad en Le Soir.

Vanaf 1 juli zullen patiënten die net te horen hebben gekregen dat ze aan alzheimer lijden, niet meer kunnen rekenen op de terugbetaling van geneesmiddelen tegen de ziekte. Dat is althans wat het Verzekeringscomité voorstelt, een commissie binnen de ziekteverzekering (Riziv) met vertegenwoordigers van artsen en ziekenfondsen. De maatregel is onderdeel van het budgetvoorstel voor 2020. Volgende week stemt de Algemene Raad van het Riziv definitief over het voorstel. Intussen hebben de Christelijke Mutualiteiten (CM) de procedure al opgestart om de terugbetaling van de alzheimermiddelen te herzien.

De medicatie tegen de ziekte van Alzheimer ligt al een hele tijd onder vuur. Zo stopte de Franse overheid midden 2018 met de terugbetaling nadat de onafhankelijke Haute Autorité de Santé had geconcludeerd dat de beschikbare geneesmiddelen tegen alzheimer niet of zeer weinig werkzaam zijn.

Bij de ziekenfondsen is te horen dat ze geen "harde" stopzetting willen, eerder een uitdoofscenario. Patiënten die vandaag alzheimermiddelen krijgen, mogen op terugbetaling blijven rekenen. "Maar er mogen geen nieuwe patiënten meer bijkomen", zegt Anne Hendrickx, die het dossier bij de Socialistische Mutualiteiten volgt.

"Koud" budget voor warme zorg

Luc Van Gorp (CM) preciseert dat het alles samen om een bedrag van 6 miljoen gaat dat beter zou worden besteed aan de begeleiding van alzheimerpatiënten door de mankracht/vrouwkracht te versterken. In totaal lijden zowat 165.000 mensen aan alzheimer.

Van Gorp wil de maatschappelijke discussie aanzwengelen om te kijken hoe we in de toekomst dit exponentieel toenemende aantal patiënten (niet alleen alzheimerpatiënten maar ook dementerenden in het algemeen) aanpakken. De huidige minieme voordelen van de medicatie wegen niet op tegen de nadelen, meent hij. En hij verwijst ook naar de farmafirma's die eerder al beslisten om het onderzoek stop te zetten omdat het momenteel te weinig resultaat oplevert.

In één adem bekritiseert Van Gorp ook het bedrag dat de nieuwe Vlaamse regering wil opzijzetten voor ouderenzorg (residentieel en de eerste lijn): "Het zogenaamde 'Warme Vlaanderen' reserveert hiervoor een 'koud' budget van 140 miljoen, ruim onvoldoende." Daarom moeten we op zijn minst een aantal twijfelachtige middelen heralloceren en desnoods overgaan tot een soort paradigmashift. Vandaag gebeurt er heel veel, maar zal het niet genoeg zijn met de mensen die we hebben."

Studie

Sinds 2002 betaalt de Belgische verplichte ziekteverzekering twee soorten Alzheimer-geneesmiddelen terug: cholinesteraseremmers en memantine. De werking van deze geneesmiddelen tegen Alzheimer is echter beperkt, zo preciseerde het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI). Er zijn geen bewijzen dat ze een zenuwbeschermend of preventief effect zouden hebben op de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer. Evenmin kunnen de onderzoeken hard maken dat de levenskwaliteit van de patiënt verbetert of dat hij langer thuis kan blijven wonen.

De geneesmiddelen hebben vaak heel wat ongewenste effecten, zoals misselijkheid, diarree of incontinentie. 

In een studie onderzocht CM hoe vaak de beide soorten geneesmiddelen gebruikt worden. Van de bijna 104.000 personen met dementie (CM-leden in België, op basis van de Katz-score) kreeg 17 procent in 2018 een geneesmiddel tegen Alzheimer voorgeschreven. De overgrote meerderheid van de patiënten (84 procent) is ouder dan 75 jaar. Het gebruik ligt hoger in Vlaanderen (18,5 procent) dan in Wallonië (13 procent) en Brussel (10 procent).

Neuroloog

In ruim de helft van de gevallen is het de neuroloog die het geneesmiddel aanvraagt. 64 procent van de patiënten krijgt het geneesmiddel ononderbroken toegediend. Het aantal personen met dementie nam tussen 2010 en 2018 met 29 procent toe. Toch daalde het aantal patiënten dat deze geneesmiddelen gebruikt in dezelfde periode met 18 procent.

Als we de CM-cijfers extrapoleren naar de volledige Belgische bevolking dan betaalden alle patiënten samen in 2018 één miljoen euro voor geneesmiddelen tegen Alzheimer. Voor de ziekteverzekering komt daar nog eens vijf miljoen euro bovenop.