Slappe koffie is het minste dat kan worden gezegd over het advies van de Nationale Raad van de Orde  der Artsen over Deontologische aspecten van de zorgrelatie tussen een arts en een patiënt die tevens een naaste of een vriend is, gepubliceerd in Nieuwsbrief 160 van 24 juni 2022, meent voormalig vicevoorzitter van de Orde Ivo Uyttendaele.

"In dat advies stelt de Nationale Raad dat het "niet altijd wenselijk is" zorg te verlenen aan een patiënt met wie de arts een "emotionele of vriendschappelijke relatie" heeft. Alsof het in bepaalde omstandigheden wel wenselijk is dat de gynaecoloog de bevalling van zijn echtgenote doet, dat de psychiater zijn eigen zoon behandelt, de huisarts zijn moeder euthanasie verleent en de jonge arts zijn vriendin aborteert. Zulke zaken kunnen nooit en dit moet duidelijk gesteld worden zonder enige verschoningsgrond te aanvaarden."

"Nochtans denkt de Nationale Raad daar anders over gezien het advies eindigt met : 'Tot besluit, hoewel de arts zelf moet beslissen over de betrokken waarden bij de behandeling van een naaste, een vriend of zichzelf, moet hij van de behandeling afzien bij twijfel over de mogelijkheid zijn beroep uit te oefenen met eerbiediging van de deontologie.' Ook over deze twijfel beslist de arts, die daardoor zelf bepaalt wat kan en niet kan."

Professionele objectiviteit
De kern van de problematiek is dat mensen gevoelens hebben voor hun naaste verwanten en intieme vrienden, die meebrengen dat zij bij de uitoefening van bepaalde beroepen voor het oog van de buitenwereld ten opzichte van die personen onvoldoende professionele objectiviteit en distantie aan de dag kunnen leggen."

"Voor sommige beroepen als magistraten en bedrijfsrevisoren is de behandeling van zulke zaken bij wet verboden en voor andere is er een deontologisch verbod: zo mogen advocaten hun naasten niet verdedigen en mogen architecten geen toezicht uitoefenen op werkzaamheden van verwante aannemers. Voor artsen zijn er enkele minuscule wettelijke bepalingen en is er qua deontologie het fameuze  standpunt van de Nationale Raad dat zorg verlenen aan naasten niet altijd wenselijk is en de arts zelf moet beslissen over de betrokken waarden bij de behandeling van een naaste."

"Onbegrijpelijk dat men koos voor de volstrekte vrijheid van de arts en niet durfde te stellen dat emotionele en vriendschappelijke relaties niet bijdragen tot een betere kwaliteit van de zorg noch tot een groter zelfbeslissingsrecht en niet te verzoenen zijn met de vereiste professionele empathie."

Kinderen met gmd bij vader

"Opvallend is dat de samenleving deze uitgesproken vrijheid van de medici accepteert al zou er vermoedelijk heel wat winst te halen zijn op het vlak van zorgkwaliteit en zelfbeslissingsrecht bij een andere benadering. Alleen in de polis medische aansprakelijkheid van sommige verzekeringsmaatschappijen vindt men een artikel dat gezinsleden van de verzekerde die aansprakelijk wordt gesteld, geen recht hebben op een vergoeding."

"Ridicuul is het dat kinderen voor het globaal medisch dossier bij hun vader mogen ingeschreven zijn. Het zou wijs zijn als het Riziv mocht besluiten niet meer tussen te komen voor prestaties van zorgverstrekkers verricht bij hun naaste verwanten, wat vermoedelijk ook een besparing zou zijn."

Euthanasie

"Ook opvallend is  dat in de wet betreffende euthanasie wel wordt bepaald dat de te raadplegen consulenten onafhankelijk moeten zijn wat door de meeste specialisten in de materie geïnterpreteerd wordt als geen verwant zijn maar dat er schijnbaar niemand heeft aan gedacht te bepalen dat artsen hun ouders noch schoonouders  geen euthanasie  mogen verlenen met als gevolg dat dit regelmatig gebeurt, al weet niemand dit officieel daar de aangiften anoniem zijn."

Altijd overleg mogelijk met verantwoordelijke arts

"Het meest voor de hand liggend zou natuurlijk zijn dat niet dat de wetgever maar de artsen zelf bepalen dat alle diagnostische en therapeutische verrichtingen bij naaste verwanten en intimi niet kunnen, gezien het risico op een tekort aan professionele objectiviteit en distantie. Dit standpunt is radicaal en stoot daardoor sommigen tegen de borst maar het is het enige haalbare daar het onmogelijk tot een consensus te komen over welke diagnostische en welke therapeutische interventies eventueel wel zouden kunnen. Het pluspunt is de duidelijkheid met als enige uitzondering de medische urgentie."

"Dit standpunt sluit grote betrokkenheid bij de gezondheidstoestand van de naaste verwanten en intimi niet uit maar de verantwoordelijkheid en de regie van de medische zorg wordt toevertrouwd aan een andere arts met wie natuurlijk altijd overleg mogelijk is en dit tot welzijn van iedereen, wat ook zoals vermeld in het aangevochten advies de zorg is van de Nationale Raad."

> Orde moderniseert advies teleconsultaties