"Het is niet steeds gemakkelijk om de eerste te zijn, maar zeker ook niet om de laatste te zijn: als een van de allerlaatste EU-landen werd in mei 2020 in België de bijzondere beroepstitel of niveau 3-titel Klinische Infectiologie bij wet vastgelegd. Ettelijk jaren vooraf drongen niet alleen het beroepsveld maar ook instanties als de ECDC (Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding) erop aan om een officiële erkenning en beroepstitel in te voeren."
"Een van de voornaamste doelstellingen was om het aanbod aan goed opgeleide klinische infectiologen te versterken en in de Belgische context de problematiek van antimicrobiële resistentie beter te kunnen aanpakken. Samen met de erkenning klinische infectiologie, werd trouwens ook de bijzondere beroepstitel medische microbiologie ingesteld."
Erkenning
Tot 2020 waren er officieel dus geen Belgische infectiologen. Uiteraard waren er wel artsen die mensen met infectieziekten behandelden en opvolgden, maar er was geen officiële erkenning en geen officieel opleidingstraject."
"De vastgelegde erkenningscriteria bieden enerzijds de mogelijkheid voor artsen die al werken binnen het domein van de infectieziekten om een erkenning als klinisch infectioloog aan te vragen, de zogenaamde overgangsmaatregel. In principe staat de bijzondere beroepstitel en de opleiding open voor iedereen die reeds een andere ‘niveau 2’ erkenning verworven heeft. In de praktijk gaat het hoofdzakelijk over pediaters en internisten van alle deelgebieden. Ook longartsen, hematologen, nefrologen, intensivisten enz. die een belangrijk deel van hun professionele activiteit binnen het domein van de klinische infectiologie uitoefenen, kunnen echter erkend worden na een beoordeling van de relevante ervaring en competenties door de specifieke erkenningscommissies (NL/FR). Hiervoor is het belangrijk om klinisch actief te zijn in een breed spectrum van infectieziekten, met andere woorden ook transversaal ziekenhuisbrede kennis en expertise te hebben die de specifieke infecties van het eigen basisspecialisme overstijgen. Inmiddels werden meer dan 120 specialisten retrograad erkend in België."
"Met de erkenning is er anderzijds ook de mogelijkheid gekomen om te kiezen voor de opleiding klinische infectiologie. Na het afronden van de opleiding als bijvoorbeeld algemeen internist, kinderarts of longarts, kun je je aanvullend bekwamen in de klinische infectieziekten. Deze subspecialisatie duurt 4 jaar, waarvan 2 jaar tijdens de niveau 2-opleiding kunnen verricht worden (bv. verplichte afdelingsstages op de intensive care of bepaalde internistische afdelingen). Zodoende duurt de opleiding in de praktijk meestal 24 maanden, met onder andere stages op de afdeling microbiologie en in een HIV/AIDS referentiecentrum. Zestien jonge fellows vanuit diverse disciplines zijn in België momenteel in opleiding tot Klinisch Infectioloog."
Waar is de infectioloog in de praktijk mee bezig?
"Het activiteitsveld kan verschillen naargelang de specifieke setting van tewerkstelling, bijvoorbeeld op een academische dienst infectieziekten, binnen een grotere associatie van internisten of pediaters, of bij specifieke instellingen als het Tropisch Instituut in Antwerpen."
"Een van de belangrijkste pijlers van activiteit is de diagnostiek en behandeling van complexe infecties, zoals prothese- en gewrichtsinfecties, infecties bij immuun-gecompromitteerde of transplantpatiënten en ernstige postoperatieve infecties bij bijvoorbeeld hart- of neurochirurgie. In die zin zijn klinisch infectiologen omni-inzetbaar op de meeste klinische afdelingen voor consulten i.v.m. complexe infectieuze of inflammatoire problematiek. Een specifiek domein omhelst de HIV-zorg, inclusief PEP/PrEP (post- en pre-expositie profylaxe), die in referentiecentra wordt aangeboden en ook pre- en post-reisadvies, inclusief diagnose en behandeling van tropische ziekten, kan in sommige centra tot het kerndomein van de infectioloog behoren."
"Sinds de Covid-pandemie en de grote weerslag hiervan op de maatschappij, is het ook voor een breder publiek duidelijk dat op het vlak van outbreak management, zowel in ziekenhuizen, andere verzorginstellingen als in het (inter)nationaal beleid, de inbreng en expertise van infectiologen essentieel is. In deze context moet aangestipt worden dat infectiologen in belangrijke mate ook betrokken zijn bij een rationeel antibioticabeleid, zowel in de ziekenhuiscontext (antibioticabeleidsgroep) als daarbuiten via stewardship naar bijvoorbeeld de eerste lijn. Hiermee kan de pandemie van antimicrobiële resistentie beter aangepakt worden."
Diverse obstakels voor een bredere ontwikkeling van het specialisme in België
"De noodzaak tot oprichting van een beroepsvereniging komt grotendeels voort uit de aanhoudende moeilijkheden van uiteenlopende aard om tot een verdere groei en financiering van het specialisme in België te komen."
"Een van de belangrijkste pijnpunten is het ontbreken van fatsoenlijke remuneratie, want door een gebrek aan aangepaste nomenclatuur (zaaloverschrijdende adviezen, stewardship, richtlijnen enz.) en technische prestaties is de nomenclatuur voor de meeste klinisch infectiologen pover te noemen. Dat zet een rem op de aantrekkelijkheid van het vak, zowel bij jonge collega’s in spe als ziekenhuisdirecties. De herziening van de nomenclatuur en herwaardering van de ‘intellectuele’ prestatie, samen met een slimmere inzet van forfaits, kunnen hier in de toekomst een kentering in brengen."
"Daarnaast willen we de belangen van de klinisch infectiologen beter verdedigen in sommige specifieke dossiers, zoals bijvoorbeeld de overeenkomst rond thuishospitalisatie of de omkadering van outbreak managment, zoals de apenpokkenepidemie."
Meer informatie of inlichtingen vindt u hier.
Namens de BBKI,
Peter Messiaen, voorzitter
