Sinds de coronapandemie hebben meer Europese jongeren last van mentale gezondheidsproblemen. Dat stelt Unicef in een maandag gepubliceerd rapport over het welzijn van kinderen in de Europese Unie. Met de Europese verkiezingen in aantocht vraagt de VN-kinderrechtenorganisatie een brede, sectoroverschrijdende strategie voor mentale gezondheid met duidelijke doelen en budgetten op Europees niveau.

De coronapandemie had in 2020 en nadien een enorme impact op de mentale gezondheid van kinderen. In sommige EU-landen verdubbelde het aantal depressieve klachten, stelt Unicef. De VN-organisatie wijst er ook op dat de gevolgen van de pandemie een grotere impact hadden op jongeren dan op volwassenen. Uit het rapport blijkt dat in 2019 al meer dan 11 miljoen kinderen en jongeren in de Europese Unie psychische aandoeningen hadden. Vooral adolescenten zijn kwetsbaar: een vijfde van de 15- tot 19-jarigen wordt geconfronteerd met angsten en depressie. 

Gegevenstekort

In zeker elf EU-landen boden lagere en middelbare scholen extra psychologische en mentale steun aan tijdens 2021-2022. De uitgaven voor geestelijke gezondheidszorg stegen ook in verschillende landen. In België kunnen kinderen en jongeren tot en met 23 jaar sinds deze maand gebruikmaken van een gratis aanbod bij geconventioneerde eerstelijnspsychologen. De VN-kinderrechtenorganisatie merkt wel op dat er een groot tekort is aan gegevens over geestelijke gezondheid voor de hele EU. 

Het rapport benadrukt ook dat een op de vier kinderen in EU-landen het risico loopt op armoede of sociale uitsluiting. In totaal gaat het om ongeveer 20 miljoen kinderen en jongeren, een stijging van bijna 1 miljoen sinds 2019. Die toename weerspiegelt volgens Unicef de uitdagende economische situatie in de Europese Unie als gevolg van de sterk gestegen inflatie. Vooral kinderen in armere gezinnen krijgen het daardoor moeilijker. 

Kindergarantie

In het verslag dringt Unicef dan ook aan op de volledige invoering van de Europese kindergarantie in de hele EU. Die moet er onder meer voor zorgen dat miljoenen kwetsbare kinderen toegang hebben tot onderwijs en degelijke huisvesting en minstens één gezonde maaltijd per schooldag kunnen nuttigen. De organisatie vraagt ook middelen om het programma op te voeren en uit te breiden. Dat is volgens Unicef essentieel om het aantal kinderen in armoede tegen 2030 terug te brengen tot 15 miljoen. 

Daarnaast wijst het Unicef-rapport op de risico's van nieuwe technologieën, zoals cyberpesten en seksuele uitbuiting. Een op de acht kinderen van 12 jaar ontvangt volgens het rapport regelmatig ongewenste seksuele verzoeken online. 

Potentieel ondermijnd

Verder stelt Unicef dat een op de twintig kinderen wordt blootgesteld aan hoge niveaus van schadelijke pesticidevervuiling. Het verslag wijst er ook op dat in 2019 in de EU 472 kinderen overleden door luchtverontreiniging. De grote meerderheid van hen was jonger dan een jaar.

Bertrand Bainvel, Unicef-vertegenwoordiger bij de Europese instellingen, vindt het belangrijk dat de EU voortbouwt op haar recente verwezenlijkingen op het vlak van welzijn van kinderen, al maakt hij zich ook zorgen. "De EU is een van de welvarendste regio's ter wereld, maar door de hoge percentages armoede, geestelijke gezondheidsproblemen en blootstelling aan vervuiling krijgen miljoenen kinderen geen kansen", aldus Bainvel. "Het potentieel van de jongste generatie in de EU wordt zo ondermijnd."