"Anno 2022 zijn er heel wat trends binnen onze samenleving die de revalidatiesector in belangrijke mate beïnvloeden. Zo is er onder meer de continue vooruitgang in de acute geneeskunde, maar ook veranderingen in de demografie, politiek, economie, sociaal-maatschappelijke factoren en technologie zullen ervoor zorgen dat de revalidatie in de toekomst er ongetwijfeld anders zal uitzien dan nu."

"De revalidatiesector in België heeft een sterke reputatie op het vlak van kwaliteit, opleiding en wetenschappelijk onderzoek. De ICF-structuur (1) vormt de rode draad doorheen het revalidatietraject waarbij elke revalidant centraal staat, met aandacht voor zijn/haar sociale omgeving."

"Samen met het revalidatieteam worden mogelijkheden en talenten versterkt, zodat elk kind of volwassene met een functiebeperking zo zelfredzaam mogelijk wordt, een optimale quality of life heeft en actief kan participeren in onze maatschappij. Niet alleen voor de revalidant zijn deze doelstellingen belangrijk, ook voor onze samenleving is een betere outcome na revalidatie sociaal-economisch gunstig met een sterk positieve “return of investment”."

"De WHO lanceerde in 2017 het project “Rehabilitation 2030: A call for action” om de aandacht te vestigen op de wereldwijde stijging van de noodzaak aan revalidatie. Het aantal kinderen en volwassenen dat overleeft na een ongeval, kanker of ziekte stijgt elk jaar dankzij betere geneeskunde."

"Ook het aantal kinderen dat de neonatale intensive care overleeft met chronische beperkingen en het aantal kinderen dat gediagnosticeerd wordt met een aangeboren beperking of ontwikkelingsstoornis neemt drastisch toe."

"Bovendien verwachten we een verdere toename van de levensverwachting met chronische multimorbiditeit en door de internationale migratie meer culturele diversiteit."

"Deze tendensen in onze demografie leiden tot een stijgende vraag naar revalidatie en zullen de complexiteit ervan sterk verhogen, wat ongetwijfeld meer druk zal zetten op de toegankelijkheid en de financiering van de revalidatie."

Politiek

"Ook de politiek heeft een belangrijke invloed op de organisatie van de revalidatie. Zo is er de 6e staatshervorming met een bevoegdheidsoverdracht naar de deelstaten van de revalidatieziekenhuizen en -overeenkomsten, wat tegelijkertijd heeft geleid tot een complexe opsplitsing van de revalidatiesector (federaal/deelstaten). Een vernieuwd revalidatielandschap met echelonnering en netwerking blijft onze doelstelling voor de toekomst, maar wordt hierdoor een stevige uitdaging."

"Revalidanten krijgen steeds meer inzicht in de eigen medische gegevens en worden gestimuleerd om de regie van hun revalidatietraject zelf in handen te nemen. Zo werd de PersoonsVolgende Financiering (PVF) geïntroduceerd in de chronische revalidatie, wat flexibilisering van het aanbod vereist en hogere verwachtingen over de kwaliteit van de revalidatie impliceert."

"Een kanttekening is dat deze PVF leidt tot wachttijden en een moeilijker doorstroming van onze zwaarst zorgbehoevende revalidanten naar de gespecialiseerde voorzieningen in de deelstaten."

"Wachtlijsten zien we eveneens in de Centra voor Ambulante revalidatie (CAR). De nobele doelstelling van sociale inclusie met het M-decreet in het onderwijs heeft geleid tot een verschuiving van kinderen uit het buitengewoon onderwijs naar de CAR’s. Hierdoor kunnen kinderen met specifieke revalidatienoden niet onmiddellijk worden geholpen en gaat er kostbare tijd in hun ontwikkeling verloren."

Financieel-economisch

"Met de stijgende nood aan revalidatie staan we in de volgende jaren voor een financieel-economische uitdaging. Investeren in een uitbreiding van Sp-bedden, in extramurale revalidatie en netwerking, is essentieel om de financiering van een revalidatiecontinuüm, van hoog- tot laag-complexe revalidatie, betaalbaar te houden."

"Mogelijkheden binnen de acute extramurale revalidatie, zoals de oprichting van een dagziekenhuis revalidatie als onderdeel van een nieuw (gespecialiseerd) zorgprogramma revalidatie en een laagdrempelige regeling voor transport van en naar het revalidatiecentrum, dienen geëxploreerd te worden. Het is vandaag immers sociaal-economisch niet meer te verantwoorden dat de werkende bevolking maandenlang vrij moet nemen voor opvang en transport van hulpbehoevende revaliderende kinderen of volwassenen."

"Een andere maatschappelijke tendens is de toenemende aandacht voor de eigen verantwoordelijkheid in een gezonde positieve levensstijl om zo mogelijk de kans op ziekte te verminderen. Binnen de revalidatie zullen we daarom in de toekomst nog meer investeren in (secundaire) preventie door o.a. educatie en het voorzien van een lange-termijnopvolging in een zorgprogramma revalidatie."

"Tot slot verwachten we een enorme evolutie van hoogtechnologische ontwikkelingen die de efficiëntie van de revalidatie zullen verhogen. Telerevalidatie, apps, smart devices, robotica, 3D-printing, virtual en augmented reality enz. bieden oneindig veel mogelijkheden en zullen de inhoud van onze revalidatie in de toekomst grondig veranderen."

"Mocht iemand nog twijfelen, revalidatie zit duidelijk in de lift, met in de toekomst enorme uitdagingen en boeiende ontwikkelingen!"

(1)   International Classification of Functioning, Disability and Health, Classificatie van de WHO