In het massaproces van burgercollectief Darkwater 3M, dat honderden gezinnen uit de omgeving van de fabriek van 3M in Zwijndrecht vertegenwoordigt, wordt vandaag het startschot gegeven. "Het bedrijf wordt gedagvaard voor de vrederechter in Antwerpen in een gegroepeerde procedure", legt advocaat Geert Lenssens namens het burgercollectief uit. Er zal een voorschot worden gevraagd voor compensatie wegens burenhinder van 25 euro per dag vanaf 1 juni 2021, of ongeveer 20.000 euro per persoon.

"De dagvaarding wordt door de gerechtsdeurwaarder eerst op die datum betekend aan 3M en nadien krijgen de leden van het burgercollectief die zich via de website melden, de kans om zelf hun persoonlijke vordering in te stellen via een vrijwillige tussenkomst. Dat is het zogenaamde ' opt in' systeem waardoor de eis effectief en individueel wordt ingesteld en niet meer kan verjaren", legt Lenssens uit.  

De dagvaarding komt niet als een verrassing want het burgercollectief heeft zijn plannen voor een massaprocedure vorige maand al uit de doeken gedaan. Naast Lenssens, zijn ook de advocaten Laurent Arnauts en milieuadvocaat Dirk Abbeloos betrokken partij.

Het consortium kiest voor een 'mass action', omdat een 'class action' naar het model van de Verenigde Staten, in ons land niet mogelijk is. Dat betekent ook dat wie niet intekent op de massaprocedure, niet automatisch vertegenwoordigd wordt. De advocaten waarschuwen vrijdag dat een brief of aangetekende brief aan 3M, zoals de gemeente Zwijndrecht voorstelt aan haar inwoners, niet zal volstaan. 

Aanmelden bij het burgercollectief kan tot 15 september. Intussen hebben zo'n 2.000 gezinnen dat al gedaan, zegt Lenssens. Alle bewoners binnen een straal van vijftien kilometer rond de fabriek kunnen zich aansluiten. "Ze moeten dan 'bovenmatige burenhinder' kunnen aantonen, door bijvoorbeeld te hoge bloed-, grond- en waterverontreiniging. Ook stress en angst rond de vervuiling kan een geldige reden zijn" klonk het eerder al.

Het voorschot van ongeveer 20.000 euro dat van 3M voor elke deelnemer wordt geëist, heeft betrekking op de gebruiksderving van tuin, tuingroenten en eieren maar evengoed op stress en angsten bijvoorbeeld vanwege de (potentiële) vergiftiging van de bodem, van het lichaam en de angst voor waardevermindering van huizen en gronden, zegt het burgercollectief vrijdag. "Tegelijk wordt gevraagd het dossier van elke deelnemer open te houden zodat de buren nadien op elk moment terug naar de rechter kunnen voor aanvullende compensaties of maatregelen. (...) Indien de sanering bijvoorbeeld abnormale hinder geeft, mensen hun huis willen verkopen en minwaarde zien, of erger nog mensen ziek worden, dan activeren wij de procedure en stellen wij bijkomende vorderingen in. Die bedragen ku nnen aanzienlijk oplopen", denkt Lenssens.

Het burgercollectief zei eerder al er rekening mee te houden dat na de dagvaarding van vrijdag gerechtelijke mediatie zal plaatsvinden voor onderhandeling richting een minnelijke schikking, zoals in de VS. De procedure voor de vrederechter staat ook een strafrechtelijke procedure niet in de weg.