Gehoorverlies is een wereldwijd groeiend probleem. De Wereldgezondheidsorganisatie voorspelt in een recent rapport dat een op de vier mensen wereldwijd last zal hebben van gehoorverlies in 2050 (1). Onbehandeld gehoorverlies kan verschillende negatieve gevolgen hebben, waaronder sociale isolatie, communicatieproblemen, eenzaamheid, een verminderde levenskwaliteit en depressie. Uit onderzoek blijkt echter dat er ook een cruciaal verband bestaat tussen gehoorverlies en dementie bij ouderen. Ouderen met onbehandeld gehoorverlies blijken namelijk 24% meer kans te hebben om (vroegtijdig) dementie te ontwikkelen dan leeftijdsgenoten met een normaal gehoor (2).
De precieze oorzaak van dit verband is tot nu toe nog onduidelijk, maar in de literatuur worden de volgende vier mogelijke hypotheses het vaakst voorgesteld (3). De eerste hypothese, de ‘common cause’-hypothese, stelt dat gehoorverlies en dementie beide het gevolg zijn van een gemeenschappelijke onderliggende oorzaak, zoals veroudering of genetische factoren. De tweede hypothese, de ‘cognitive load on perception’-hypothese, suggereert dat een verminderde cognitieve capaciteit een zwaardere last legt op de waarneming, waardoor de sensorische verwerking wordt beïnvloed. De derde hypothese, de ‘sensory deprivation’-hypothese, stelt dat gehoorverlies kan leiden tot onomkeerbare veranderingen in hersenstructuur en -functie door een gebrek aan sensorische input. De vierde en laatste hypothese, de ‘information degradation’-hypothese, suggereert dat mensen met gehoorverlies meer cognitieve capaciteit moeten besteden aan auditieve perceptie, waardoor er minder capaciteit overblijft voor andere cognitieve functies.
Volgens een recent rapport van de Lancet-commissie is gehoorverlies één van de belangrijkste behandelbare risicofactoren voor dementie (4). Het rapport schat dat het aanpakken van gehoorverlies wereldwijd tot 8% van de dementiegevallen kan voorkomen of vertragen. Bovendien toonden verschillende studies aan dat hoorapparaten (bij matig tot ernstig gehoorverlies) en/of een cochleair implantaat (vanaf ernstig gehoorverlies) de cognitie van ouderen kunnen verbeteren (5, 6). De preventie en vroegtijdige behandeling van gehoorproblemen zijn dus niet alleen essentieel om communicatie te verbeteren, maar spelen ook een belangrijke rol bij het verlagen van het risico op dementie en cognitieve achteruitgang.
Ondanks de vele negatieve gevolgen van gehoorverlies, wachten mensen gemiddeld zeven tot tien jaar om hulp te zoeken. De Wereldgezondheidsorganisatie schat zelfs dat slechts een op de vijf mensen die baat zouden kunnen hebben bij hoortoestellen, deze ook daadwerkelijk gebruiken (1). De huisarts kan een grote bijdrage leveren aan het tijdig opsporen en behandelen van gehoorverlies door gehoorverlies bespreekbaar te maken en door patiënten aan te moedigen om hun gehoor regelmatig te laten controleren en zich te laten behandelen als ze gehoorverlies ondervinden. Een tijdige doorverwijzing naar een nko-arts bij vermoeden van gehoorverlies kan voor patiënten een groot verschil maken en deze stille risicofactor het zwijgen op leggen.
