In flessenwater en water dat de voedingsindustrie gebruikt moet de aanwezigheid van vier veelvoorkomende PFAS-chemicaliën (PFOA, PFOS, PFNA en PFHxS) samen beperkt blijven tot minder dan 4 nanogram/liter. Dat stelt de Hoge Gezondheidsraad (HGR) dinsdag in een nieuw advies, op vraag van de federale ministers van Volksgezondheid en Leefmilieu. Voor perchloraat legt de HGR de norm op 13 microgram per liter, en voor jonge kinderen op 2 microgram.

Wat betreft de HGR moeten die normen gepaard gaan met de nodige "regelmatige controles en passende maatregelen wanneer de vastgestelde waarden worden overschreden". Of de normen op dit moment gehaald worden, is onduidelijk. Voor flessenwater zijn slechts drie metingen bekend, en daar lagen de waardes alvast onder de vooropgestelde nor m. 

De voedingsindrustie gebruikt leidingwater, maar ook water uit andere bronnen. "En daar zijn geen controles op", zegt professor Greet Schoeters, wetenschappelijk expert voor de HGR. Ook is nog onduidelijk in welke mate en hoe PFAS en percholaraat tijdens de voedselproductie kunnen overgaan van het proceswater naar de bereide voedingsmiddelen. "Meer onderzoek in bewerkte voedingsmiddelen is daarom cruciaal om een betere risico-inschatting mogelijk te maken", aldus de HGR.

Behalve de normen voor de vier veelvoorkomende PFAS-chemicaliën en perchloraat, stelt de HGR  voor de som van twintig andere meetbare PFAS een maximumwaarde van 100 nanogram per liter voor. "Dat die grens veel hoger ligt, heeft ermee te maken dat over de vier veelvoorkomende PFAS-chemicaliën al veel meer bekend is en die stoffen al veel langer gemeten worden", legt Schoeters uit. "De grens van 100 nanogram voor die andere stoffen is niet per se toxicologisch onderbouwd, maar het gaat om wat meetbaar is - een lagere norm zou niet meetbaar zijn."

Al deze chemische stoffen zijn bij langdurige blootstelling schadelijk voor de gezondheid. De Raad maakt zich sterk dat de nu voorgestelde normen de blootstelling voor de brede bevolking zal helpen beperken.

In totaal zijn er meer dan 6.000 chemische stoffen die onder de PFAS-paraplu vallen. Ze blijven stabiel bij temperaturen en hebben vocht-, vet- en vuilafstotende eigenschappen. Daarom zijn ze erg populair en in tal van consumentenproducten, zoals waterdichte kleding, antikleefpannen en cosmetica, te vinden. Omwille van hun stabiliteit worden ze wel eens "eeuwige chemicaliën" genoemd. Die stabiliteit leidt er ook toe dat ze niet snel afbreken in het milieu en zich in levende organismen kunnen opstapelen, wat op lange termijn voor gezondheids- en milieuproblemen zorgt. 

Perchloraat is dan weer een chemische stof die gebruikt wordt in de productie van munitie, explosieven, vuurwerk en kunstmest. Het is zeer goed oplosbaar in water en relatief stabiel in het milieu, waardoor het mobiel is en gemakkelijk terechtkomt in voedsel en drinkwater.