Met ‘Zelfzorg voor de huisarts’ schreef Froukje Verdam een boek dat de moeite loont om te lezen zodat u bezield uw beroep blijft uitoefenen. Het boek beperkt zich niet tot verdiepende theorie maar is zeer praktisch en helder leesbaar opgevat, doorspekt met voorbeelden en oefeningen.
Dokter Andy De Witte, psychiater en oprichter van Doctors4Doctors, noemt het een vlot geschreven boek, het perfecte kompas voor de zoekende huisarts die weer de juiste koers wil gaan varen. Die omschrijving past als een hand in een handschoen. Alles draait immers om bezieling in het huisartsenberoep dat vaak een roeping wordt genoemd. Een huisarts, en bij uitbreiding elke arts, moet plezier blijven beleven in zijn of haar werk om effectiever, veiliger, en meer patiëntgericht aan slag te kunnen gaan en vooral, aan de slag te blijven. Alle mogelijke crisissen ten spijt.
Sleutel
De jongste jaren lag de klemtoon op zelfzorg van de zorgverlener en dit werk verleent daarbij inzicht maar ook uitzicht voor die zoekende huisarts van vandaag. Of, zoals dat heet volgens de quintuple aim: je kunt alleen goed zorg dragen voor anderen als je goed voor jezelf zorgt. Het gegeven dat slechts 22% van de huisartsen wil doorwerken tot hun pensioen volgens cijfers uit Nederland, wil dit boek dan ook counteren. Het reikt een sleutel aan om duurzaam inzetbaar te worden en te blijven.
Niet toevallig ontstond het werkje in de sfeer van de actie ‘Paarse krokodil’ die bij ons en in de buurlanden een succesvol vervolg kende als de Blauwe krokodil. De auteur lag er mee aan ten grondslag.
In die periode kende ook een initiatief van 15 bezorgde huisartsen een enorm succes in Nederland. Ze richtten de beweging ‘Het Roer Moet Om’ op. Hun manifest werd binnen enkele weken door ruim 8.000 huisartsen (zowat tweederde van de Nederlandse beroepsgroep) getekend. Dat mondde uit in de ‘Miljoenennota’ en had zo stevige politieke impact. Ook bij ons trekt een gelijkaardige beweging door de huisartsenwereld en het is maar de vraag of de New Deal van minister Vandenbroucke zal volstaan om de lont uit het kruitvat te halen.
Druk en tegendruk
Froukje Verdam leunt met deze publicatie met veel erkentelijkheid op de ervaring van vriendin Danka Stuijver die als huisarts en opiniemaker weet waarover ze het heeft. Eerder al schreef Verdam trouwens een gelijkaardig werk, getiteld: ‘Zelfzorg voor de jonge dokter’. De energiebalans in je werk is enorm belangrijk. Het is dan ook een waarheid als een koe als ze schrijft: “Je kunt niet bepalen of een spreekuur uitloopt door een spoedvisite, maar wel hoe jij daarmee omgaat: vloekend, zwetend, gehaast versus excuserend, glimlachend en kalm.”
Als dochter van een huisarts met een praktijk aan huis, maakte ze al heel snel kennis met de gezondheidszorg. De wijze waarop haar moeder zorg verleende en haar praktijk runde, vormen de inspiratiebron voor haar huidige eigen manier van werken met patiënten en collega’s. Ook als het druk is.
Mildheid
Hoe het boek daarbij een hulp is? Het is opgebouwd uit zeven hoofdstukken met een glasheldere structuur die vlug te behappen is. Dat is nodig voor huisartsen die sowieso onder tijdsdruk staan. Elk hoofdstuk bevat een korte samenvatting. Bijvoorbeeld hoofdstuk 5, dat inzoomt op voor jezelf zorgen en de signalen van je lijf herkennen. Met deze tip: “Creëer en gun jezelf dagelijks kleine cadeautjes (zoals vaker een pauze nemen, de tijd nemen om te sporten, stilstaan om te luisteren naar fluitende vogeltjes, een avond niks doen of juist naar een voorstelling gaan, wandelen in de natuur…)
Het is dus tevens een doe-boek met praktische oefeningen. Met als besluit tien stappen die je beter voor jezelf doen zorgen. Zoals bijvoorbeeld de stap die ‘ontwikkel (zelf)compassie heet. Met daarbij een geestelijke oefening: “Stel je voor dat je in een vliegtuigje zit, ver boven de situatie. Beschouw alles van een afstand, zonder oordeel over je eigen gedachten of gevoelens. Laat je verwachtingspatronen en overtuigingen los, en wees mild en vriendeljk naar jezelf en naar anderen.”
Froukje Verdam (m.m.v. Danka Stuijver): Zelfzorg voor de huisarts. Over veerkracht, werkplezier en leiderschap in de praktijk. Lannoo Uitgeverij. ISBN 9789401483902
Prijs: 27,99 euro.
