De zorgsector verandert volop en ook rond de toegang tot gezondheidsgegevens beweegt er heel wat. Het centrale concept in die evolutie, de zogenaamde paradigm shift, leidt tot intense debatten tussen de verschillende betrokkenen in de sector. Sommigen pleiten voor een ruimere toegang, terwijl anderen –hoofdzakelijk artsen – het belang benadrukken van het medisch geheim om een optimale zorgkwaliteit te garanderen. Op de achtergrond speelt ook de vrees dat medische dossiers niet meer alle essentiële gezondheidsinformatie zullen bevatten als patiënten en artsen weten dat iedereen toegang heeft. We spraken erover met Thibaut Duvillier, adjunct-administrateur-generaal van het eHealth-platform.
De toegang tot medische gegevens en de beveiliging ervan staan momenteel volop in de belangstelling op federaal niveau, maar ook bij de deelstaten. Na het ontwerpakkoord tussen alle volksgezondheidsministers organiseert het eHealth-platform overleg over een nieuw model (met onder meer de kwestie van de paradigm shift), dat de toegang tot zorggegevens moet afstemmen op de documenten/gegevens en zorgkundigen in kwestie.
In dat nieuwe paradigma zou het volledige patiëntendossier uitsluitend beschikbaar zijn voor zorgkundigen met beroepsgeheim, zoals gedefinieerd in de Wet betreffende de uitoefening van gezondheidszorgberoepen van 10.05.2015.
Dat zou echter niet de standaardoptie zijn, maar enkel gebeuren op expliciet verzoek van de patiënt. De bestaande voorwaarden veranderen niet: toestemming van de patiënt (vandaag gaat het om 10,7 miljoen Belgen, of bijna de volledige bevolking), de zorgrelatie en de mogelijkheid voor de patiënt om een of meerdere zorgverleners de toegang te ontzeggen.
Thibaut Duvillier, adjunct-administrateur-generaal van het eHealth-platform, licht toe: "Er wordt momenteel gewerkt aan een samenwerkingsakkoord dat vóór juni 2024 moet worden voorgelegd aan de ministerraden en de parlementen. De federale minister van Volksgezondheid wil dat de tekst tegen eind oktober klaar is, zodat het document naar de Raad van State en de Gegevensbeschermingsautoriteit kan, en vervolgens naar het parlement."
Opt-in: de patiënt heeft de touwtjes in handen
De ministers van Volksgezondheid hebben nogmaals bevestigd dat men vertrekt van het opt-inprincipe, waarbij de geïnformeerde toestemming nodig is van de patiënt. Het zou voor patiënten ook mogelijk zijn om een volledige categorie zorgverleners uit te sluiten, wat hun beslissingsbevoegdheid vergroot over wie toegang heeft tot hun gegevens.
Thibaut Duvillier preciseert: "De overgrote meerderheid van de bevolking is wellicht niet van plan om zelf die toegang te regelen via het portaal, maar de ministers wilden toch die mogelijkheid voorzien. De bedoeling van het ontwerp is om de patiënt meer inspraak te geven. Dat is wat we momenteel bespreken met alle partners, dienstverleners en uiteraard ook de huisartsen en de specialisten."
Rol van de apothekers
Doordat de rol van de apothekers recent is uitgebreid, bijvoorbeeld wat vaccinaties betreft, ligt ook de vraag terug op tafel of zij toegang moeten krijgen tot medische gegevens. Op dat vlak wordt geopperd om hun toegang te beperken, met als argument dat de toegang gekoppeld moet zijn aan de meerwaarde voor de zorgkwaliteit.
De zorgrelatie: een essentieel element
Het bestaan van een zorgrelatie blijft een cruciaal aspect, welke beslissing er ook wordt genomen over het uitbreiden van de toegang. Met de woorden van Thibaut Duvillier: "Wat er ook gebeurt en welke beslissing er ook wordt genomen over een ruimere toegang, de aanwezigheid van een zorgrelatie blijft een prioriteit. Het toegangsprotocol bepaalt enkel een algemeen kader voor wie potentieel toegang heeft tot een gedeelte van het Sumehr van de huisarts, het medicatieschema, laboratoriumresultaten, medische beeldvorming enz."
Lees ook : Het delen van gezondheidsgegevens: wijziging van de wet op het eHealth-platform
