Traditioneel publiceert het Riziv  (dienst geneeskundige verzorging) elk jaar de uitgaven-top 25 werkzame bestanddelen. Die van 2018 is klaar en hij verschilt grondig met die van het jaar voordien. Steeds meer vinden we moleculen die tot het therapeutisch arsenaal van de specialisten behoren.

De top 25 werkzame bestanddelen – enkel door open officina afgeleverd - vertegenwoordigt 35% van de totale uitgaven voor de verplichte ziekteverzekering en 23% van het behandelingsvolume DDD (defined daily dose zoals gedefinieerd door de WHO) (1).

De top 25 werd vorig jaar inderdaad gevoelig vernieuwd. Voor de eerste keer vinden we vijf moleculen die vergoedbaar werden tijdens de laatste 5 jaren. Het recentste geneesmiddel is Edoxaban (nieuw oraal anticoagulans), vergoedbaar sinds november 2016.

Omgekeerd dateren 8 werkzame bestanddelen van vóór het jaar 2000.

Uiteraard zijn nog steeds “oude bekenden” van de partij in deze “hitparade”: omeprazol, simvastatine en bisoprolol waren reeds aanwezig in de top 25 van 1997, het eerste jaar waarin Farmanetgegevens beschikbaar waren.

Langetermijntrend

Steeds meer zitten in de top 25 moleculen die tot het therapeutisch arsenaal van de specialisten behoren, stelt het Riziv vast. In 2018 kwamen er 11 die voor meer dan 50% in de pen zaten van de specialisten (50% van het aantal DDD). Dat is een gevoelige toename tegenover 2007 (4) en zeker tegenover 1997 (1). Zie tabel verderop, met in de zesde kolom het aandeelpercentage van de specialisten.

Verder valt op dat een op de drie moleculen uit deze top (8 moleculen) slechts afgeleverd wordt aan kleine groepen patiënten van minder dan 10.000 personen, voor langdurige  - vaak chronische – behandelingen met een hoge dagelijkse kost. Als typische voorbeelden noemt het Riziv de immunosuppressoren, behandelingen voor hemofilie en dimethylfumaraat gebruikt bij de behandeling van MS.

Andere moleculen worden daarentegen voorgeschreven aan grote aantallen patiënten maar hebben, gelukkig voor het budget, relatief gezien een lagere dagelijkse kost. In deze groep zien we drie statines (rosuvastatine, atorvastatine en simvastatine) en twee protonpompinhibitoren (omeprazol en pantoprazol; deze laatste molecule wordt inmiddels aan bijna 1,4 miljoen patiënten voorgeschreven).

Numero uno

De eerste plaats wordt nog steeds ingenomen door adalimumab, een TNF-remmer die gebruikt wordt om inflammatoire processen bij zware aandoeningen af te remmen als de klassieke behandelingen niet helpen. Logisch dat vooral reumatologen adalimumab voorschrijven (44%), vooral om reumatoïde polyartritis te behandelen. Dan volgen gastrologen (36%) voor de ziekte van Crohn en de dermatologen sluiten het rijtje (16%) voor psoriasisreuma. Het aantal patiënten blijft beperkt maar de behandeling is duur (37 euro per DDD).

Op de tweede plaats staat rivaroxaban, één van de vier nieuwe orale anticoagulantia (NOAC) die in de top 25 als sterke stijger binnenkomen. De NOAC hebben in 7 jaar tijd een belangrijke plaats ingenomen onder de anticoagulantia. Ze worden inmiddels gebruikt bij de meerderheid van de behandelingen (59% volgens het aantal DDD), vóór de heparines (26%) en de vitamine K antagonisten (14%).

Plaats nummer drie wordt bezet door pantoprazol. In 10 jaar tijd is het volume van deze molecule in DDD maal 7 gegaan. Ze vertegenwoordigt inmiddels 55% van de behandelingen met protonpompinhibitoren. “Deze protonpompinhibitoren bleven sinds het begin van Farmanet steeds in de Top 25, ondanks belangrijke maatregelen die de prijs van deze behandelingen verlaagden”, stipt het Riziv aan. “Tussen 1998 en 2018 werd de gemiddelde prijs door 7 gedeeld maar tezelfdertijd werd het volume van deze behandelingen met 11 vermenigvuldigd.”

(1)   Voor de duidelijkheid: er bestaan naast deze 25 werkzame bestanddelen nog 724 werkzame bestanddelen waarvoor de verplichte ziekteverzekering in de ambulante sector tegemoetkomt.