Niet minder dan 58,55% van de artsen geeft aan dat ze al eens betrokken waren bij een medische fout. Dat blijkt uit een enquête uitgevoerd door de Franstalige kamers van Bvas/AbSyM. De gegevens werden verzameld bij 427 deelnemende artsen.

Van de 427 artsen die aangaven dat ze al eens betrokken waren geweest bij een medische fout, antwoordden er maar 154 op de vraag of die fout gevolgen had gehad voor de patiënt. “Opmerkelijk is dat 21 van die 154 artsen melding maakten van een sterfgeval”, zegt dr. Jean Creplet van Bvas/AbSyM. “Artsen beleven zoiets dus niet elke dag, maar als je het volledige plaatje bekijkt, besef je dat er wel degelijk doden vallen.” 

Medicatiefouten en verkeerde diagnosen
Volgens de respondenten zijn de twee belangrijkste oorzaken van medische fouten: vergissingen in verband met medicatie en verkeerde diagnosen (respectievelijk 35,48% en 41,29%). “Boeken over medische fouten focussen vooral op heelkunde, omdat de gevolgen daarbij het spectaculairst zijn. Maar onze enquête richtte zich tot alle disciplines. Daaruit blijkt dat medicatiefouten een klassiek probleem vormen”, aldus dr. Creplet.

Diagnostische fouten, die worden gemeld door 54,55% van de huisartsen, zijn een delicater onderwerp. “Achteraf zijn we wel vaker geneigd te zeggen dat we een diagnose hebben gemist. Als we een patiënt voor de eerste keer zien, stellen we een tentatieve diagnose. Maar hoeveel keer moeten we die daarna niet bijstellen? Als er tussen de eerste en de gecorrigeerde diagnose een ernstig incident plaatsvindt, hebben we het gevoel dat we een diagnostische dwaling hebben gemaakt. Diagnosestelling is een moeilijke opgave… Dat is een realiteit die we als artsen te weinig onder de aandacht brengen, zodat de bevolking er zich onvoldoende van bewust is.” 

Niet vertrouwd met risicobeheer
Opmerkelijk in de enquête zijn ook de antwoorden die men krijgt op de vraag of de respondent vertrouwd is met methodes voor risicobeheer. Zeven van de 10 artsen antwoorden ontkennend. Op een symposium dat Bvas/AbSyM op 18 november organiseert, spreekt Christian Morel, een Frans auteur die dit onderwerp goed kent. Hij zal onder meer voorbeelden uit de luchtvaart geven. “In de luchtvaart is bescherming tegen gerechtszaken de enige methode die het risico van ongevallen doet dalen bij medewerkers die delicate taken vervullen. Het is dus belangrijk geen repressief, maar een verkennend beleid te voeren. Men kan de betrokkenen beter niet straffen. Belangrijk is dat men informatie vergaart over de incidenten”, benadrukt dr. Creplet.

“Er moet dus binnen bedrijven een nieuwe mentaliteit ontwikkeld worden. Zo ook in ziekenhuizen. Wellicht zijn er wetswijzigingen nodig als men methoden voor risicobeheer echt wil verankeren. Maar intussen kunnen de ziekenhuisdiensten er zelf werk van maken.”