De Orde heeft het niet begrepen op 3D/4D-echografieën van de foetus in de baarmoeder met niet-medische doeleinden, zogenaamde 'pret-echo's'. Dat neemt niet weg dat op de markt wel pretecho's aangeprezen worden - met kortingen - en de aanbieders zoals 'wonderinzicht' zich netjes indekken tegen elke vorm van aansprakelijkheid.

Uiteraard is een medische echografie verantwoord in het belang van het kind en de moeder. Wel bestaat het (minieme) risico op blootstelling van de foetus aan ultrasone geluidsgolven. Voorzorgsmaatregelen zijn steeds aangewezen: kwaliteit van het toestel nagaan, maar ook van de beroepsopleiding. Verder moet men de aanbevelingen eerbiedigen inzake evidence-based medicine (EBM) en van de onderzoeksprotocols voor het beperken van frequentie en duur van de onderzoeken tot wat strikt noodzakelijk is voor de diagnose.

Daartegenover staat een 'souvenir- of pretecho' met commerciële doeleinden. Doordat gestreefd wordt naar de tevredenheid van de klant nemen de risico’s op thermische en mechanische effecten van de toegepaste ultrasone geluiden toe. De duur van de blootstelling van de foetus aan ultrasone geluiden is bij dit soort echo's niet meer beperkt tot het ogenblik dat de diagnose gesteld wordt, maar tot het ogenblik dat de ouders en de omgeving die betalen om de foetus te zien, tevreden zijn. Hierdoor kan het onderzoek aanzienlijk langer duren. Een langere blootstelling aan ultrasone geluiden kan de lichaamstemperatuur van de foetus verhogen, met nadelige gevolgen. 

De intensiteit van de ultrasone geluiden bij een 'souvenirecho' kan hoger liggen dan bij een medische echo omdat men streeft naar een esthetisch en kwalitatief beeld. Bij een “souvenirecho” kunnen bepaalde gedeelten van het lichaam van de foetus (profiel, gezicht, genitaliën, enz.) te lang statisch blootgesteld worden aan ultrasone geluiden, in tegenstelling tot het bewegend aftastend onderzoek met de sonde. Een lange en gerichte blootstelling van fragiele organen zoals ogen en hersenen is toxisch voor de weefsels door de thermische effecten ervan, aldus de Orde.

Ze besluit dat de banalisering van het maken van echografieën van een foetus in de baarmoeder, het risico schept dat de onderliggende medische handeling ook gebanaliseerd wordt. Bij een souvenirecho moet de zwangere vrouw er correct over geïnformeerd worden dat het niet gaat om een medische tussenkomst maar om een risicohandeling zonder diagnostisch belang. Ze moet ertoe aangespoord worden eerst een morfologisch echografisch onderzoek te laten verrichten door een arts-echografist.

Misverstanden vermijden

Bij een niet-medische echografie kunnen de ouders een uiterlijk bevredigend beeld van de foetus verkeerd begrijpen als het bewijs van de goede gezondheid en de integriteit van de foetus. Maar net zozeer kunnen zij geconfronteerd worden met de onverwachte ontdekking van een misvorming of zelfs van de dood van de foetus. Dus is voor de Orde een strikte reglementering nodig in dit verband.

Intussen prijzen websites als wonderinzicht.be wel dergelijke pretecho's aan, zich goed indekkend tegen mogelijke aansprakelijkheidsproblemen. En dat zelfs met hetzelfde advies van de Hoge Gezondheidsraad als dat waarnaar ook de Orde verwijst in haar advies. "Na ruim 30 jaar onderzoek is er nog steeds geen verband bewezen tussen herhaaldelijke echografieën en afwijkingen bij de foetus. Zoals duidelijk geschreven in de tekst van de Hoge Gezondheidsraad."

Tussen mercantiel en medisch

De site wordt gerund door een vroedvrouw. Hoeveel elke echo kost, staat expliciet vermeld. Een echo 'prille kennismaking en geslachtsbepaling' kost bijvoorbeeld 30 euro. Het gaat wel om een 2D echo van 10 minuten (ongeveer van 6-20 weken zwangerschap) met geslachtsbepaling vanaf 13 weken. Een 'korte 2D-3D-4D sessie (korte pretechosessie genoemd) kost al 65 euro en komt er onder meer op neer dat gezicht, voetjes, handjes en het geslacht in 3D-4D bekeken worden.  Voor de diehards is er de lange sessie van 95 euro. Een pretecho van 40 minuten. "Langer echoën dan 45 minuten brengt extra risico's met zich mee voor de baby, die ik ten alle tijde wil vermijden dus als ze de hele sessie niet goed liggen mag je gratis terug komen in plaats van langer doorkijken (inclusief 1 dvd met de foto of de film)." Handig balanceren tussen mercantiele en medische overwegingen dus.

Zeker dat mercantiele wordt nog even in de verf gezet via kortingformules en een 'cadeaubon'.  "Wanneer je een combinatie van verschillende echo’s wil maken tijdens je zwangerschap dan kan dat altijd. Ik stel voor iedereen een individueel pakket samen met:

•  10% korting vanaf 2 echo’s
•  20% vanaf 3 echo's
•  30% vanaf 4 echo’s of meer.

Elke combinatie is bespreekbaar!", heet het. Als dat geen geneeskunde op maat is! Ondertussen lanceerde de overheid al herhaaldelijk de campagne waarin ze oproept om medische beeldvorming tot een minimum te beperken...

P.S.