Het Belgisch voorzitterschap van de Raad van de EU en onderhandelaars van het Europees Parlement hebben een voorlopig akkoord bereikt over de aanpassing van de Schengengrensregels. Dat meldt minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden. Volgens de CD&V-minister verduidelijkt de actualisering de regels over de herinvoering van grenscontroles en wordt er meteen voor gezorgd dat die controles "een laatste redmiddel" blijven.
De coronacrisis en het migratiedossier hebben de discussie over de grensregels van de Schengenzone de voorbije jaren regelmatig doen oplaaien. De Schengengrenscode is de wettelijke regeling die voorziet in de afwezigheid van controles aan de binnengrenzen in het Schengengebied, waardoor meer dan 400 miljoen mensen in principe vrij en zonder gre nscontroles kunnen reizen tussen de lidstaten.
Nu is er dus een voorlopig akkoord over een actualisering van die regels. Volgens minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden verduidelijkt en versterkt de overeengekomen tekst het kader voor de herinvoering en verlenging van de controles aan de binnengrenzen. De lidstaten kunnen bij wijze van uitzondering opnieuw controles invoeren als er sprake is van een ernstige bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid.
Bij onvoorspelbare bedreigingen kunnen de controles ingevoerd worden voor maximaal één maand (verlengbaar tot drie maanden). Bij voorziene dreigingen gaat het om maximaal zes maanden (verlengbaar met periodes van zes maanden tot maximaal twee jaar). In ernstige uitzonderlijke situaties die betrekking hebben op een aanhoudende dreiging, kunnen de binnengrenscontroles na twee jaar worden verlengd met maximaal zes extra maanden, die vervolgens nog éénmaal kunnen worden verlengd (totale duur van één jaar).
De gewijzigde Schengengrenscode zal de lidstaten volgens Verlinden ook "nieuwe mogelijkheden bieden om de buitengrenzen van de EU doeltreffend te beheren in een situatie waarbij migranten worden ingezet voor politieke doeleinden". "Dit houdt onder meer in dat het aantal grensdoorlaatposten wordt beperkt, of dat de openingstijden ervan worden verkort", luidt het.
Gezondheidscrisis
In het geval van een gezondheidscrisis, denk bijvoorbeeld aan de coronacrisis, kan de Raad volgens de overeengekomen tekst een besluit nemen om tijdelijke reisbeperkingen aan de buitengrens toe te staan. Tijdens de COVID-19-pandemie kon de EU alleen niet-bindende aanbevelingen doen aan de lidstaten. Het besluit kan ook gezondheidsgerelateerde reisbeperkingen inhouden, zoals testen, quarantaine en zelfisolatie.
Het voorlopige akkoord zal ter bevestiging worden voorgelegd aan de vertegenwoordigers van de lidstaten in de Raad (COREPER). Het moet ook formeel worden aangenomen door beide instellingen.
