Op de Medaxes Day van afgelopen vrijdag was minister Frank Vandenbroucke de blikvanger. De dag stond in het teken van het 20-jarige bestaan van de koepelorganisatie die dit keer de klemtoon legde op off-patent geneesmiddelen met als uithangbord: “Optimal use of off-patent medicines: the offer you cannot (afford to) refuse.” Er werd ook hulde gebracht aan drijvende kracht Joris Van Assche die vorig jaar plots overleed.
Minister Vandenbroucke vergeleek de ontwikkeling van de geneesmiddelenprijzen met 20 jaar geleden, toen hij voor het eerst minister van Sociale Zaken was, met vandaag. Destijds was hij de eerste om een prijsmechanisme uit te dokteren, maar vandaag kon hij ook niet om sommige tekorten van geneesmiddelen heen.
“Prijserosie leidt tot geneesmiddelentekorten, we moeten het paradigma herdenken”, vond hij. “Ons prijsmechanisme dat ik destijds installeerde, is vandaag verschrikkelijk ingewikkeld geworden. Het paradigma was in zekere zin effectief, maar anderzijds is het uiterst moeilijk nu om een competitieve markt te krijgen.”
Drie punten noemt de minister essentieel in de richting die hij hier wil inslaan.
Voor de ziekenhuizen is tendering een topprioriteit. “Biosimilars bevinden zich op dat vlak in een nadelige positie. Een KB moet anticompetitieve elementen onmogelijk te maken.” Verder wil hij de terugbetalingsprocedure hervormen, zowel qua snelheid (therapeutic value) als inhoudelijk (added value). Tot slot wil hij ook het volgens hem overmatige geneesmiddelengebruik aanpakken, iets dat ook Pedro Facon (Riziv) als aandachtige toeschouwer aankaartte.
De huidige geheime onderhandelingen over de prijs voor sommige medische producten noemt de minister ‘wat pervers’ in die zin dat die geheimhouding te lang kan duren: “Wie competitie wil, moet transparanter zijn.”
Competitiviteit aanzwengelen via EU en Belgisch voorzitterschap
De minister kijkt ook belangstellend uit naar de nieuwe Europese farmaceutische regelgeving die op komst is. Die werd aangekaart door een andere spreker, Yannis Natsis, directeur ESIP (European Social Insurance Platform) waarvan ook het Riziv lid is. Natsis speelde open kaart, hij wou duidelijk maken ‘wat in de grote Europese gebouwen in Brussel hier iets verderop allemaal bedisseld wordt.’ Volgens hem wordt het aanzwengelen van de competitiviteit een sleutelprioriteit in de farmawereld. In de lente zal de EU orphan drugs regels publiceren. “Die weesgeneesmiddelen zetten nationale budgetten gezondheidszorg enorm onder druk, en generische geneesmiddelen betalen daarvoor mee de prijs.”
Natsis zag ook veel kansen voor België om zijn stempel te drukken, want in 2024 krijgt ons land het voorzitterschap van de EU en kan het dus zelf de agenda zetten. “Hoge geneesmiddelenprijzen vormen een probleem voor de toegankelijkheid, maar lage eveneens wegens mogelijke geneesmiddelentekorten”, zei hij. “Bijvoorbeeld voor bepaalde parallelcircuits is de EU de aangewezen instantie om tot oplossingen te komen inzake het geneesmiddelentekort.”
Stockmonitoring en prijszetting
Wat dat geneesmiddelentekort betreft lag de bal ook in het kamp van de minister die verklaarde: “Ik wil de stockmonitoring opentrekken, verder dan enkel via de groot-distributeurs.“ Vandenbroucke wil verder dat de prijszetting van geneesmiddelen ook deel uitmaakt van de nu al overbeladen overkoepelende financiële ziekenhuishervorming. “De ziekenhuisapotheek, nu een winstcentrum, moet dan omgeturnd worden. Als we bijvoorbeeld biosimilars hierbij kunnen insluiten, ontstaat vanzelf meer echte competitie.” Wel gaf de minister mee dat dit tijd zal opslorpen en sowieso iets is voor de volgende legislatuur.
Overigens is prijszetting niet het enige element als het om geneesmiddelen en toegankelijkheid gaat: “Het product moet sowieso beschikbaar zijn omdat het gaat om een essentieel goed. Voor de financiële compensatie die de patiënt moet krijgen, is het nog zoeken naar een oplossing. Vandenbroucke wil die patiënt immers niet extra laten betalen voor het feit dat geneesmiddelen beschikbaar moeten blijven. Of dat dan via het gezondheidszorgbudget moet lopen, is maar de vraag vermits dat nu al sterk onder druk staat. “Het is aan de EU om conclusies te trekken uit het feit dat geneesmiddelen essentiële goederen zijn.”
Last but not least liet hij ook kort zijn licht schijnen over de ambulante aanpak: “Daar moeten we werken op het voorschrijfgedrag: duidelijke voorschrijftargets vooropstellen dus, gebaseerd op evidence. De voorschrijvers zouden mee in de voordelen kunnen delen, maar dat ligt erg gevoelig om uit te werken.”
